Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga efektywnego i skutecznego zarządzania, aby osiągać wytyczone cele. W zależności od tego, jak zmieniają się cele, można zaobserwować rozwój modeli rachunku kosztów. Początkowo rachunek kosztów rozpatrywano tylko retrospektywnie. Skupiał się na pomiarze poniesionych kosztów. Obecnie służy także do ustalania kosztów, które mogą zostać poniesione w przyszłości. Rodzajem takiego rachunku prowadzonym w trybie ex ante jest rozdzielcza postać rachunku kosztów. Jedną z odmian takiego rachunku jest rachunek kosztów planowanych.
Czym jest rachunek kosztów planowanych?
Rachunek kosztów planowanych (budżetowych) jest odmianą rachunku kosztów postulowanych. Koszty wzorcowe stanowią w tym przypadku koszty planowane. Określa się je w procesie planowania. Są to koszty, które przedsiębiorstwo przewiduje, że poniesie w przyszłości dla określonego poziomu produkcji, przy wykorzystaniu adekwatnych zdolności produkcyjnych. Są one zatem uzasadnionymi kosztami ekonomicznymi.
Cel rachunku kosztów planowanych
Stosuje się go w celu włączenia rachunku kosztów w system planowania w przedsiębiorstwie. Plan kosztów jest mocno powiązany z planem produkcji. Służy on do określenia niezbędnego poziomu kosztów, jakie należy ponieść, aby wykonać zadania wyznaczone w planie produkcji. Ułatwia to kontrolę, jak również analizę poniesionych kosztów. Umożliwia eliminację elementów odpowiedzialnych za chwiejność kosztów poprzez zmianę ilości zużywanych dóbr, cen dóbr uwzględnionych w kosztach, a także zmianę stopy zatrudnienia. Zatem podczas tworzenia planu kosztów powinno się je minimalizować, zakładając, że środki produkcji, jak również czas pracy ludzkiej będą wykorzystane racjonalnie. Koszty planowane ustala się zwykle według rodzajów, ośrodków odpowiedzialności, a także nośników kosztów.
Rodzaje rachunku
Koszt planowany można wyznaczyć za pomocą dwóch rodzajów rachunków:
- rachunek kosztów planowanych sztywny – wartość kosztów ustala się dla zaplanowanego stopnia zatrudnienia,
- rachunek kosztów planowanych elastyczny – wartość kosztów ustala się dla oczekiwanego stopnia zatrudnienia przy uwzględnieniu jego rzeczywistego poziomu.
Bibliografia:
[1] Nowak E., Rachunkowość zarządcza w przedsiębiorstwie, wydanie II, CeDeWu, Warszawa 2018
