Bruzdy i wnęki w ścianach murowych wykonuje się m.in. w celu ukrycia instalacji elektrycznej, wodnej lub kanalizacyjnej. Mogłoby się wydawać, że ich wykonanie nie wymaga specjalistycznej wiedzy, jednak nieprawidłowe wykonanie bruzd i wnęk może za sobą nieść poważne konsekwencje. Jakie są zasady wykonywania bruzd i wnęk oraz jakie są ich dopuszczalne wymiary? Odpowiedź na te pytania znajdziesz w dalszej części artykułu.
Bruzdy i wnęki – zasady wykonywania
Zasady dotyczące wykonywania bruzd, a także wnęk omówiono w normie PN-EN 1996-1-1 Projektowanie konstrukcji murowych – Część 1-1: Reguły ogólne dla zbrojonych i niezbrojonych konstrukcji murowych. Według zaleceń normowych wykonywanie bruzd i wnęk nie może powodować pogorszenia stateczności ścian. W przypadku znacznych wymiarów bruzd i wnęk (większych niż dopuszczalne), może okazać się, że ich obecność należy uwzględnić obliczeniowo już na etapie projektowania konstrukcji. Wówczas należy sprawdzić nośność pod obciążeniem pionowym, ścinanie, a także zginanie przekroju muru pomniejszonego o bruzdę lub wnękę. Na etapie projektowania Projektant powinien określić wymiary, położenie, a także sposób wykonania bruzd i wnęk. W normie można odnaleźć dopuszczalne wymiary bruzd i wnęk pionowych, poziomych i ukośnych, które można wykonać w murze pomijając dodatkowe obliczenia sprawdzające.
Wymiary bruzd i wnęk według PN-EN 1996-1-1
Tabela 1. Wymiary bruzd pionowych i wnęk pomijalnych w obliczeniach według Eurokodu [1]:
Grubość muru [mm] |
Bruzdy i wnęki wykonywane |
Bruzdy i wnęki wykonywane |
||
maksymalna [mm] |
maksymalna [mm] |
maksymalna [mm] |
minimalna grubość ściany |
|
od 85 do 115 |
30 |
100 |
300 |
70 |
od 116 do 175 |
30 |
125 |
300 |
90 |
od 176 do 225 |
30 |
150 |
300 |
140 |
od 226 do 300 |
30 |
200 |
300 |
215 |
> 300 |
30 |
200 |
300 |
215 |
|
Wymiary bruzd poziomych i ukośnych według PN-EN 1996-1-1
Każda pozioma bądź ukośna bruzda, zarówno nad, jak i pod stropem, powinna znajdować się pomiędzy 1/8 wysokości ściany. Całkowita głębokość po uwzględnieniu każdego otworu powstałego w takcie wykonywania bruzdy bądź wnęki powinna wynosić nie więcej niż wartości zalecane zawarte w tabeli 2. Wartości te można jednak przyjmować w sytuacji, gdy mimośród w obrębie bruzdy wynosi mniej niż t/3.
Tabela 2. Wymiary bruzd poziomych i ukośnych pomijalnych w obliczeniach według Eurokodu [1]:
Grubość ściany |
Maksymalna głębokość |
|
Długość bez ograniczeń |
Długość ≤ 1250 |
|
85–115 |
0 |
0 |
116–175 |
0 |
15 |
176–225 |
10 |
20 |
226–300 |
15 |
25 |
> 300 |
20 |
30 |
UWAGA:
|
UWAGA: Norma nie dopuszcza wykonania bruzd poziomych i ukośnych w przypadku ścian o grubości do 115 m, jeśli nie zostały uwzględnione w obliczeniach.
Jak wykonać bruzdę?
Bruzdy oraz wnęki można wykonać ręcznie bądź mechanicznie. Technologia ich wykonania zależy w dużej mierze od rodzaju elementów murowych, a także ich twardości. Do wykonania bruzd w elementach murowych o wysokiej twardości zaleca się używanie bruzdownic, natomiast w elementach murowych miękkich, takich jak beton komórkowy, bruzdy można wykonać przy pomocy rycla. W przypadku elementów murowych, takich jak silikat bądź ceramika, bruzdy można wykonać mechanicznie przy pomocy młotowieratki z dłutem.
UWAGA: Bruzd i wnęk nie należy wykonywać w przypadku elementów zbrojonych, w których mogłoby dojść do odkrycia bądź uszkodzenia zbrojenia.
Literatura:
[1] PN-EN 1996-1-1 Projektowanie konstrukcji murowych – Część 1-1: Reguły ogólne dla zbrojonych i niezbrojonych konstrukcji murowych.
Zobacz też:
Silikaty – charakterystyka, wady i zalety
Pustak z wełną mineralną – dane techniczne
Zaprawa murarska ciepłochronna
Beton komórkowy – charakterystyka i zastosowanie
Roboty murarskie i tynkarskie – BHP na budowie
Przyczyny i skutki uszkodzeń konstrukcji murowych