W życiu wielu ludzi przychodzi moment, kiedy trzeba skorzystać z usług architekta, ekipy budowlanej czy geodety. W większości przypadków jest to moment, kiedy chcemy zbudować dom. Podczas rozmów z przedstawicielami poszczególnych branż pada dużo pojęć, o których wcześniej się nie słyszało, albo nie do końca się wie co oznaczają lub jak dane dokumenty uzyskać. Poniższy artykuł pozwoli Państwu przybliżyć nieco najistotniejsze zagadnienia przede wszystkim geodezyjne. Zapraszam do lektury!
Przepisy prawne ważne dla geodety
Wykaz aktów prawnych jest naprawdę szeroki i liczy około setki takich dokumentów. Do najbardziej kluczowych z punktu widzenia geodety są:
- Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne;
- Rozporządzenie w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej;
- Rozporządzenie w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
- Rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków;
- Rozporządzenie w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu (GESUT);
- Ustawa Prawo budowlane.
Prawo geodezyjne i kartograficzne – wybrane zagadnienia.
Mapa zasadnicza – rozumie się przez to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne, zawierające informacje o przestrzennym usytuowaniu: punktów osnowy geodezyjnej, działek ewidencyjnych, budynków, konturów użytków gruntowych, konturów klasyfikacyjnych, sieci uzbrojenia terenu, budowli i urządzeń budowlanych oraz innych obiektów topograficznych, a także wybrane informacje opisowe dotyczące tych obiektów.
Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (PODGiK) prowadzi bazę swojego obszaru, który zawiera elementy wymienione w definicji. Właśnie tutaj uzyskają Państwo mapę zasadniczą, która będzie potrzebna np. do uzyskania warunków zabudowy. Mapa wydawana jest zazwyczaj w formacie A4, a koszt wydania takiej mapy nie powinien przekroczyć wysokości 100zł. Do jej wydania potrzebne są dane działki takie jak miejscowość, obręb i nr działki oraz złożenie wniosku o wydanie mapy zasadniczej i uiszczenie opłaty za jej wydanie.
Mapa do celów projektowych – rozumie się przez to opracowanie kartograficzne, wykonane z wykorzystaniem wyników pomiarów geodezyjnych i materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, zawierające elementy stanowiące treść mapy zasadniczej, a także informacje niezbędne do sporządzenia dokumentacji projektowej. Zawiera także tytuł „Mapa do celów projektowych” oraz potwierdzenie uzyskania pozytywnego wyniku weryfikacji operatu w ośrodku geodezyjnym.
Mapę taką sporządza geodeta mający odpowiednie uprawnienia geodezyjne. Będzie ona Wam potrzebna np. do budowy domu, gdzie architekt zaadaptuje mapę i nasienie na nią projekt domu. Cena takiej mapy zależy od wielkości opracowania czy rejonu. Przy opracowaniach do 1ha zwykle cena nie przekracza 1000zł. Mapa jest ważna do momentu zmian zaistniałych w obszarze jej opracowania.
Geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektów budowlanych – rozumie się przez to wykonanie pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych mających na celu zebranie aktualnych danych o przestrzennym rozmieszczeniu elementów zagospodarowania terenu objętego zamierzeniem budowlanym i sporządzenie dokumentacji geodezyjnej zawierającej wyniki tych pomiarów. Zawiera także tytuł „Inwentaryzacja powykonawcza” oraz potwierdzenie uzyskania pozytywnego wyniku weryfikacji operatu w ośrodku geodezyjnym.
Taką mapę również wykonuje geodeta uprawniony. Będzie potrzebna do odbioru domu lub innych sieci uzbrojenia terenu. Przy inwentaryzacji budynku geodeta mierzy wszystkie sieci uzbrojenia terenu, które zasilają budynek typu woda, kanalizacja, gaz/CO, prąd. Warto tutaj nadmienić, że w niektórych urzędach można nie uzyskać odbioru budynku, gdy nie została wykonana i pokazana na mapach nawierzchnia utwardzona lub co gorsza przekracza ona dozwoloną wartość i tym samym powierzchni biologicznie czynnej jest zbyt mało. Na taką mapę nanosi się również ogrodzenia trwałe.
Sieci uzbrojenia terenu – rozumie się przez to wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urządzenia: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne, elektroenergetyczne i inne, z wyłączeniem urządzeń melioracji szczegółowych, a także podziemne budowle, które w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej nie są budynkami.
W pasie drogowym takie sieci należy pomierzyć przed ich zakryciem. Na terenie własnej działki przy budowie domu jednorodzinnego też jest to wskazane (dla dobra Inwestora, aby mieć pewność co do dokładnego usytuowania sieci), ale może się to też odbyć już przy inwentaryzacji budynku. Geodeta pokazuje wtedy takie sieci już na gruncie według wskazań Inwestora, chyba, że warunki wykonania danej sieci stanowią inaczej.
Baza danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej
To rozporządzanie może być dla Państwa pomocne w celu identyfikacji obiektów lub oznaczeń na mapie zasadniczej, mapie do celów projektowych oraz mapie inwentaryzacyjnej. Zawiera ono bowiem przedstawienie graficzne oraz opisowe elementów, które są integralną częścią map geodezyjnych. Poniżej przedstawiam listę najczęściej występujących:
Litera „m” oznacza rodzaj budynku( w tym wypadku jest to budynek mieszkalny). Natomiast „2” najwyższą kondygnację nadziemną w tym budynku.
ks160 – oznacza kanalizacje sanitarną. Natomiast 160 to wielkość przewód rury podana w mm. Kółko i obok „k” to rzecz jasna studnia kanalizacyjna. Wartości liczbowe nad kreską to wysokość górnej powierzchni włazu (w układzie wysokościowym obowiązującym na terenie tego obszaru). Wartość pod kreską to rzędna kinety, czyli dna studni.
Tutaj mamy kolejno ogrodzenie trwałe, bramę oraz furtkę.
Rzędna terenu podana z dokładnością do cm. podawana na terenach stałych utwardzonych typu asfalt, kostka oraz z dokładnością do dm. na gruncie nietrwałym typu piach (w układzie wysokościowym obowiązującym na terenie tego obszaru).
Drzewo iglaste oraz liściaste.
Standardy Geodezyjne
Kolejne rozporządzenie opisuje, jak należy wykonywać poprawnie pomiary, z jaką dokładnością przedstawiać dane elementy oraz co powinien zawierać operat, a także poszczególne opracowania geodezyjne.
Z punktu widzenia Inwestora szczególnie jeden termin wymaga przedstawienia:
Tyczenie ̶ zespół czynności polegających na wyznaczeniu i oznaczeniu położenia w terenie elementów niezbędnych do realizacji projektu obiektu budowlanego.
Geodeta na podstawie projektu budowlanego przygotowanego przez architekta opracowuje tyczenie i wyznacza fizycznie miejsce usytuowania budynku na gruncie. Szerzej o wszystkich etapach tyczenia możecie przeczytać TUTAJ.
Ewidencja gruntów i budynków
Ewidencja gruntów i budynków jest to system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz udostępnianie informacji o gruntach, budynkach i lokalach, a także właścicielach i osobach władających tymi gruntami. Z tego rozporządzenia można dowiedzieć się co znaczą oznaczenia literowe na mapach, takie jak zaliczane do użytków rolnych:
- Grunty orne, oznaczone symbolem R;
- Łąki trwałe – Ł;
- Pastwiska trwałe – Ps;
- Sady – S;
- Grunty rolne zabudowane – Br;
- Grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych – Lzr;
- Grunty pod stawami – Wsr;
- Grunty pod rowami – W.
Na mapach zazwyczaj podana jest również klasa danego gruntu np. RV lub PsVI. Klasyfikację tych gruntów przeprowadza starosta z urzędu lub na wniosek właściciela.
A także:
- Nieużytki – N;
- Lasy – Ls;
- Grunty zadrzewione i zakrzewione – Lz;
- Grunty pod rowami – W;
- Tereny mieszkaniowe – B;
- Tereny przemysłowe – Ba;
- Inne tereny zabudowane – Bi;
- Zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy – Bp;
- Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe – Bz;
- Użytki kopalne – K;
- Drogi – dr;
- Tereny kolejowe – Tk;
- Inne tereny komunikacyjne – Ti;
- Grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych – Tp;
- Grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi – Wm;
- Grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi – Wp;
- Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi – Ws;
- Tereny różne – Tr.
GESUT
GESUT – Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu obejmuje informacje o projektowanych, znajdujących się w trakcie budowy oraz istniejących sieciach uzbrojenia terenu, ich usytuowaniu, przeznaczeniu oraz podstawowych parametrach technicznych, a także o podmiotach, które władają tymi sieciami.
Sieci projektowane przedstawia się na mapach linią przerywaną z oznaczeniem nazwy sieci oraz numer protokołu ZUDP ( Zespół Uzgadniania Dokumentacji Projektowej).
Wyróżniamy następujące sieci uzbrojenia terenu:
- wodociągową – oznaczoną literą w;
- kanalizacyjną – k;
- elektroenergetyczną – e;
- gazową – g;
- ciepłowniczą – c;
- telekomunikacyjną – t;
- specjalną – s;
- niezidentyfikowaną – x.
Wyróżniamy też różne typy przewodów:
- Sieci wodociągowej ogólny/lokalny*;
- Sieci kanalizacyjnej ogólnospławny/deszczowy/sanitarny/przemysłowy/lokalny;
- Sieci elektroenergetyczne niskiego/średniego/wysokiego/najwyższego napięcia;
- Sieci gazowej niskiego/średniego/podwyższonego średniego/wysokiego ciśnienia;
- Sieci ciepłowniczej niskiego/wysokiego parametru ciepła;
- Sieci telekomunikacyjnej światłowód/inne;
- Sieci specjalne benzynowe/naftowe/inne;
- Sieci niezidentyfikowane.
*Ogólny, czyli czerpany z wody/kanalizacji miejskiej. Natomiast lokalny to własne źródło np. szambo, czyli oznaczone kl160, gdzie 160 to średnica rury podana w mm.
Prawo budowlane
Ustawa ta jest niewątpliwie najważniejszym aktem dla architektów, ale też ważnym dla geodetów. Normuje ona między innymi takie zagadnienia jak, sprawy projektowe, proces budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych.
Budynek – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;
Budowla – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;
Poza powyżej wymienionymi rodzajami budowli zostały jeszcze: wiata, altana ogrodowa lub blaszany garaż (chyba, że jest oparty na fundamencie – wtedy zaklasyfikujemy go jako budynek). Budynkiem, ale w budowie, jest już sam fundament np. budynku mieszkalnego, przedstawia się go na mapach w następujący sposób:
Roboty budowlane – należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego;
Należy pamiętać, że rozbiórkę nawet bardzo starego budynku trzeba zgłosić do starostwa powiatowego. Następnie udać się do geodety, który usunie budynek z map oraz ewidencji gruntów i budynków co pozwoli na zaoszczędzenie trochę pieniędzy, z tytułu zaprzestania dokonywania opłat podatkowych za ten budynek.
Urządzenia budowlane – należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki;
Podczas inwentaryzacji powykonawczej budynku geodeta wykonuje pomiar nie tylko budynku, ale także schodów, tarasów, utwardzeń, a także wszystkich przyłączy typu kanalizacja, woda, prąd, które pozwalają użytkować ten obiekt.
Choć wydawać by się mogło, iż podstawowych pojęć związanych z samą geodezją jest bardzo dużo to wszystkie one tworzą spójną całość i uzupełniają się podczas wykonywania prac geodezyjnych. Ważne jest gdzie szukamy informacji czy definicji, aby zrozumieć co jest wymagane na danym etapie budowy. Z uwagi na dynamicznie zmieniające się przepisy najbezpieczniej jest korzystać z aktualnych aktów prawnych. Obowiązujące akty prawne najlepiej sprawdzać na stronie ISAP. Jedną z podstawowych ról geodetów, architektów, czy kierowników budowlanych jest ciągłe aktualizowanie swojej wiedzy aby wykonywać swoje zadania zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Zobacz też:
Przygotowanie terenu do robót ziemnych
