Inwestycje budowlane obarczone są wysokim ryzykiem. Głównym celem takich przedsięwzięć jest ich realizacja w określonym czasie, zakresie, budżecie, a także jakości. Minimalizację ryzyka opóźnienia, przekroczenia budżetu, niewykonania zakresu oraz złej jakości, które wzajemnie są od siebie zależne, może zapewnić efektywne zarządzanie projektem budowlanym.
Czym jest projekt?
Projekt jest zbiorem skoordynowanych działań realizowanych w określonym czasie, mających wspólny cel oraz charakteryzujących się niepowtarzalnością. Do jego realizacji powołuje się odpowiedni zespół projektowy, który ulega rozwiązaniu po zakończeniu prac. Aby osiągnąć sukces wymaga mocno zaangażowanego, nieustannego kierownictwa, minimalizując tym samym ryzyko poprzez stały monitoring postępów i zagrożeń. Złożoność projektu powoduje konieczność podzielenia projektu na szereg pojedynczych działań, którymi należy odpowiednio zarządzać.
Za projekt uważane jest także jednorazowo realizowane przedsięwzięcie budowlane. Nowa budowa jest procesem niepowtarzalnym, o określonej dacie rozpoczęcia, celach, obowiązkach, budżecie, a także dacie zakończenia. Przeprowadzone prace różnią się stopniem skomplikowania. Towarzyszą im określone ograniczenia, np. techniczne lub ekologiczne, pojawiają się różne problemy.
Ze względu na indywidualny cel każdego z projektów, ważne jest odpowiednie zaplanowanie zasobów i struktur organizacyjnych, systemów motywacyjnych, metod, procesów. Planowanie i realizacja projektów budowlanych może być wyzwaniem ze względu na technologie wykonania, skrócony okres budowy, minimalizację kosztów poprzez wybranie najtańszego wykonawcy. Ponadto dużym utrudnieniem jest sezonowość i uzależnienie niektórych prac od warunków atmosferycznych. Realizację przedsięwzięć budowlanych, a także osiągnięcie zamierzonych celów można zapewnić poprzez efektywne zarządzanie projektem.
Zarządzanie projektem budowlanym
Zarządzanie projektem budowlanym jest to proces składający się z kilku działań, takich jak planowanie, organizowanie, decydowanie, motywowanie, a także kontrolowanie. Osoba kierująca projektem podejmuje decyzje niezbędne do prawidłowego wykonania zadań projektowych. Dokonuje ona alokacji przydzielonych środków za pomocą odpowiednich metod składających się z przygotowanych wcześniej reguł. Dzięki nim możliwe jest rozpoznanie i rozwiązanie pojawiających się problemów. Dobór metodyki zależy od rodzaju inwestycji, jej wielkości, a także wyznaczonych celów.
W zarządzaniu projektem budowlanym wyróżnia się zazwyczaj pięść faz, tworzących tzw. cykl życia projektu:
- uruchomienie projektu – poznanie możliwości i potrzeb realizacji projektu, podjęcie decyzji oznaczających jego rozpoczęcie,
- planowanie – określenie celu, zaplanowanie ram czasowych, rozdysponowanie zasobów, itp.,
- realizacja – koordynowanie działań zespołu projektowego, zużywanie zasobów, realizacja zgodnie z przyjętym harmonogramem,
- zamknięcie projektu – prezentacja wyników projektów, archiwizacja dokumentacji oraz formalne zakończenie projektu,
- likwidacja (rozbiórka) – zakończenie użytkowania konstrukcji, wyburzenie i rekultywacja działek budowlanych lub przebudowa ze zmianą celu budowy.
Metody zarządzania projektem budowlanym
W praktyce do realizacji przedsięwzięć budowlanych stosuje się dwie metodyki zarządzania projektem:
- Kaskadowe – PMI (standard PMBoK),
- Produktowe – PRINCE2.
Zarówno w metodyce PMI, jak i PRINCE2 ważne jest planowanie, a także sprawozdawczość. Dzięki nim możliwa jest kontrola każdego z etapów, czyli porównanie postępu realizacji prac z poniesionymi kosztami, co ma ułatwić podjęcie dalszych decyzji. Metodyka PMI pokazuje, jak zarządzać, dlatego skierowana jest co najwyżej do kierowników projektu. Natomiast PRINCE2 jest bardziej restrykcyjna i skierowana do interesariuszy, tj. kierownictwa firmy, odbiorców, a także dostawców.
Zarządzanie projektami w budownictwie – metodyka PMI
Jest to metoda klasyczna. Standardem zarządzania projektem opracowanym i opublikowanym przez PMI jest PMBoK. Polega on na podziale projektu na dwa etapy – analizę i realizację. Charakteryzuje się szczegółowym planowaniem prac, tj. wyznaczeniem nieprzekraczalnych terminów, a także wypełnianiu planu krok po kroku. W metodach tych cykl życia projektu dzieli się na pięć procesów – Inicjację (Rozpoczęcie) – obejmuje wszystkie procesy realizowane w celu zdefiniowania nowego projektu, Planowanie – ustalenie zakresu i celów projektu, a także zdefiniowanie działań niezbędnych do realizacji celu, Wykonywanie – realizację wymagań projektowych, Kontrolę – monitorowanie postępu i wydajności prac oraz ewentualne wprowadzenie zmian w projekcie, a także Zamykanie – formalne zakończenie projektu lub jego fazy. Te z kolei dzielą się na podprocesy. Projekt realizuje się metodycznie, jeśli nie pominięto żadnego z kroków. Metodyka ta pomaga w zarządzaniu kosztami.
Zarządzanie projektami budowlanymi – metodyka PRINCE2
Stosuje się w zarządzaniu i prowadzeniu projektów prawie każdego rodzaju i różnej wielkości. Jest to metodyka, która dużą wagę przykłada do planowania. Polega na podziale projektu na siedem głównych procesów wytworzenia produktu: Zarządzanie strategiczne projektem, Uruchamianie projektu, Inicjowanie projektu, Zarządzanie zakresem etapu, Zarządzanie wytwarzaniem Produktów, Sterowanie etapem oraz Zamykanie projektu, a także obowiązujących procesów zarządczych i planowania. Charakteryzuje się ściśle określonym i skończonym czasem trwania. Ponadto każdy z pracowników, który zaangażowany jest w projekt musi znać jego cele, stopień odpowiedzialności za jego prowadzenie, a także swoje obowiązki.
Zobacz też:
