Impregnację drewna stosuje się w celu zapewnienia właściwej ochrony przed oddziaływaniem pleśni, grzybów oraz owadów. Preparaty impregnacyjne zatruwają tkankę drewna, która jest pożywieniem grzybów i owadów. Ze względu na sposób wykonania można wyróżnić dwa rodzaje impregnacji: powierzchniową i wgłębną. Impregnację powierzchniową stosuje się zwykle w przypadku wbudowanego drewna. Są to metody, w których zewnętrzna powierzchnia elementu drewnianego nasycana jest do głębokości 5 mm. Impregnację wgłębną stosuje się przeważnie dla nowego drewna. Metody impregnacji wgłębnej pozwalają na zabezpieczenie nawet całego przekroju. Wyróżnia się następujące metody impregnacji drewna konstrukcyjnego:
- smarowanie,
- opryskiwanie,
- pastowanie,
- kąpiele krótkotrwałe,
- kąpiele długotrwałe,
- nasycenie ciśnieniowo-próżniowe,
- iniekcja zastrzykowa,
- metoda Cobra,
- nawiercanie otworów,
- nawiewu gorącego powietrza,
- bandażowania.
Co wpływa na jakość impregnacji?
Jakość impregnacji zależy od głębokości nasycenia drewna środkiem impregnującym, co zależy od:
- wilgotności drewna,
- gatunku drewna,
- wybranej metody impregnacji,
- właściwości środka impregnującego.
Smarowanie
Jest to sposób impregnacji, który polega na kilkukrotnym (2-3 razy) nakładaniu środka impregnującego na powierzchnię zabezpieczonego drewna np. pędzlem lub wałkiem. Środki przeznaczone do impregnacji (solne lub wodorozcieńczalne) powinny mieć temperaturę około +20°C. Aby zwiększyć głębokości wnikania impregnatu należy podgrzać roztwór do temperatury +50°C – +60°C. W przypadku środków oleistych i rozpuszczalnikowych roztwory należy podgrzewać do temperatury +70°C – +90°C (środki o wysokim punkcie zapłonu). Środków o niskim punkcie zapłonu nie należy podgrzewać do temperatury wyższej niż +70°C. Środki oleiste i rozpuszczalnikowe powinny być aplikowane na drewno suche, w przypadku drewna o podwyższonej wilgotności należy stosować środki impregnacyjne wodorozcieńczalne.
Opryskiwanie
Do aplikacji środka impregnującego stosuje się opryskiwacze pneumatyczne lub elektryczne. Metoda świetnie sprawdza się w przypadku trudnodostępnych miejsc oraz gdy impregnacji poddane są duże powierzchnie. W przeciwieństwie do smarowania, zużycie impregnatu jest znacznie większe nawet o 25-30%.
Pastowanie
Metoda polega na nałożeniu pasty grzybobójczej na powierzchnię impregnowanego drewna. Jest to metoda impregnacji, która sprawdza się zarówno w przypadku drewna wilgotnego, jak i suchego. Metoda stosowana zwykle do miejscowej ochrony elementów drewnianych narażonych na znaczne zagrzybienie.
Kąpiele krótkotrwałe
Metoda, w której elementy drewniane zanurza się w impregnacie w wannach podtrzymujących temperaturę impregnatu oraz utrzymujących elementy w stanie zanurzonym. Czas zanurzenia elementów w impregnacie wynosi od 15 minut do nawet kilku godzin. Do kąpieli krótkotrwałych można stosować środki oleiste, rozpuszczalnikowe, solne oraz wodorozcieńczalne. W zależności od wybranego środka impregnującego drewno powinno posiadać odpowiednią wilgotność. W przypadku środków oleistych i rozpuszczalnikowych wilgotność drewna powinna wynosić od 18 do 20%, dla środków solnych i wodorozcieńczalnych od 20 do 30%.
Impregnację można wykonać metodą kąpieli: zimną krótkotrwałą oraz gorącą krótkotrwałą. W przypadku kąpieli zimnych krótkotrwałych elementy drewniane zanurza się w środku impregnacyjnym o temperaturze +20°C na około 30 min. W tym czasie impregnat wnika na głębokość około 2 mm (środki solne i wodorozcieńczalne) oraz od 2 do 5 mm (środki oleiste i rozpuszczalnikowe). Gorące kąpiele krótkotrwałe przeprowadza się w temperaturach dopuszczalnych w zależności od rodzaju środka impregnującego na 30 min. Wynosi ona odpowiednio dla środków: solnych i wodorozcieńczalnych od +50% do +60°C oraz oleistych i rozpuszczalnikowych od +70% do +90°C. W tym czasie impregnat wnika na głębokość około 3 mm (środki solne i wodorozcieńczalne) oraz 6 mm (środki oleiste i rozpuszczalnikowe).
Kąpiele długotrwałe
W przeciwieństwie do kąpieli krótkotrwałych, elementy drewniane w tej metodzie zanurzane są w kąpieli zimnej na 6-8 dni lub gorącej na 1-2 dni. Drewno przeznaczone do kąpieli długotrwałych powinno mieć wilgotność od 18 do 20%. Impregnacja może odbywać się w kąpielach gorących, zimnych oraz gorąco-zimnych. Kąpiele zimne należy wykonywać w temperaturze do +20°C, natomiast gorące w temperaturze od +50° do +60°C.
W przypadku kąpieli gorąco-zimnych drewno w pierwszej kolejności podgrzewa się w gorącym środku impregnującym (od 2 do 4 godzin), a następnie szybko przenosi się do zbiornika z zimnym impregnatem do chwili ostygnięcia. Drewno impregnowane w taki sposób powinno mieć wilgotność od 18 do 30%. Temperatury, w jakich odbywają się kąpiele wynoszą odpowiednio dla roztworu: solnego od +60% do +70°C (roztwór zimny od +15% do +20°C) oraz środków oleistych od +60% do +90°C (roztwór zimny od +20% do +30°C). Metoda pozwala na osiągnięcie znacznych głębokości impregnacji wynoszących 2 do 3 cm.
Impregnacja ciśnieniowo-próżniowa
Impregnację ciśnieniowo-próżniową wykonuje się w specjalnym cylindrze wyposażonym w pompy ciśnieniowo próżniowe. Drewno impregnowane tą metodą powinno mieć wilgotność od 20 do 25%. W cylindrze, w którym umieszczane jest drewno zamyka się szczelnie po to, aby pozbyć się z drewna komórek powietrza. W kolejnym etapie do cylindra wprowadzany jest impregnat o temperaturze od +70% do +90°C. Impregnacja przeprowadzana jest od 30 minut do 2 godzin. Czas ten uzależniony jest od wybranego impregnatu oraz ciśnienia wynoszącego od 0,6 do 0,8 MPa. Po procesie nasycania ciśnienie zostaje zmniejszone, a następnie wytwarzana jest próżnia w celu usunięcia nadmiaru środka impregnującego.
Iniekcja zastrzykowa
Impregnacja metodą iniekcji zastrzykowej polega na aplikacji preparatu impregnującego przy pomocy strzykawki. Impregnat może być także wprowadzany w miejscach spękań bądź otwory po owadach. Środek należy wprowadzać w odstępach nie mniejszych niż 5 cm. Miejsca, w których wykonano aplikację środka impregnującego należy szczelnie zawinąć folią na 2 dni.
Metoda Cobra
W celu wykonania impregnacji należy stosować specjalny aparat aplikujący środek pod ciśnieniem. Podobnie, jak w przypadku iniekcji zastrzykowej środek aplikuje się igłą w odstępach co 5 cm. Impregnat wtłaczany jest przez aparat na głębokość wynoszącą nawet 6-7 cm.
Metoda nawiercania otworów
Metoda polega na aplikacji środka solnego wykorzystując do tego nawiercone otwory o średnicy od 5 do 10 mm. Wykonane otwory nie powinny mieć wpływu na wytrzymałość elementów. Otwory należy wykonywać w szeregach zachowując odstęp pomiędzy szeregami nie większy niż 5 cm. Otwory nawierca się prostopadle w rozstawie od 30 do 50 cm zachowując przesunięcie pomiędzy szeregami w formie szachownicy. Głębokość nawierceń uzależniona jest od grubości elementu pozostawiając jednak 2 cm nienawierconego przekroju. W przygotowane otwory wprowadzany jest środek za pomocą strzykawki. Impregnację przeprowadza się jest do chwili aż otwory przestaną przyjmować ciecz. Aplikację impregnatu należy przeprowadzać z przerwami nie dłuższymi niż 3 dni. Po wykonaniu całego procesu impregnacji otwory należy zaślepić korkami drewnianymi.
Metoda nawiewu gorącego powietrza
Metodę stosowana w celu pozbycia się larw owadów, które giną w temperaturze powyżej +46°C. Powietrze wprowadzane na poddasze podgrzewa się do temperatury od +80° do +110°C. Temperaturę należy kontrolować przez cały proces nawiewania umieszczając termometr w najgrubszym elemencie drewnianym. Metoda ta trwa od 6 do 8 godzin, po czym rozpyla się dodatkowo środek chroniący drewno.
Bandażowanie
Jest to rodzaj impregnacji miejscowej, w której zainfekowane miejsca owija się bandażem nasyconym roztworem grzybobójczym.
