Księgowość uproszczona i ryczałt w działalności gospodarczej

Dla każdego początkującego przedsiębiorcy wybór optymalnego sposobu rozliczania działalności stanowi duże wyzwanie. Wynika to nie tylko z mnogości dostępnych rozwiązań, ale również faktu, że często nie wiedzą oni z jakich właściwie opcji mogą skorzystać, na czym polega ich działanie i jakie wiążą się z nimi obowiązki. Dlatego też w poniższym artykule pod lupą znajdzie się księgowość uproszczona, będąca optymalnym rozwiązaniem dla nowo powstałych firm.

Dla kogo księgowość uproszczona?

Księgowość uproszczona, tzw. mała księgowość odnosi się do kilku różnych, niewymagających prowadzenia ksiąg rachunkowych, sposobów rozliczania się z urzędem skarbowym. Należą do nich: karta podatkowa, ryczałt ewidencjonowany oraz podatkowa księga przychodów i rozchodów. Każdy z tych sposobów, daje możliwość stosowania prostych rozwiązań w zakresie rejestrowania i gromadzenia informacji finansowych dotyczących firmy. Księgowość uproszczona skierowana jest dla:

osób fizycznych,
spółek osób fizycznych: cywilnych, jawnych, partnerskich,
spółdzielni socjalnych,

których przychody z tytułu sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły limitu 2’000’000 EUR.

Księgowość w formie karty podatkowej

Rozliczenie podatku dochodowego z działalności gospodarczej w formie karty podatkowej jest dostępne wyłącznie dla małej grupy przedsiębiorstw. Kartę podatkową opłacać mogą tylko podmioty o niewielkiej ilości zatrudnionych osób. Działające w branżach wskazanych w Ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

W jakiej wysokości zapłacę podatek będąc na karcie podatkowej?

W karcie podatkowej obowiązuje stała stawka podatku, niezależna od osiąganego przychodu. Wysokość podatku jest uwarunkowana rodzajem prowadzonej działalności, liczbą zatrudnianych osób, a także liczbą mieszkańców, zamieszkujących miejscowość, w której wykonywana jest działalność. Wysokość podatku wyznaczana jest w drodze decyzji, a zatem po złożeniu PIT-16, podatnik otrzymuje decyzję z wymiarem podatku.

Terminy rozliczeń z Urzędem Skarbowym?

Podatek odprowadza się do Urzędu Skarbowego

bez wezwania, w terminie do siódmego dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły,

za grudzień – w terminie do 28 grudnia roku podatkowego.

Karta podatkowa a obowiązek prowadzenia ewidencji księgowej

Podatnicy rozliczający się z fiskusem na podstawie karty podatkowej są zwolnieni z obowiązku prowadzenia standardowej księgowości. Zobowiązani są jedynie do przechowywania przez 5 lat dokumentów sprzedaży.

Co podatnik karty podatkowej odliczy od podatku?

Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż korzystanie z karty podatkowej powoduje, że podatnik nie może korzystać z ulg podatkowych. Od karty podatkowej odliczać można wyłącznie składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Księgowość w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt jest specyficzną formą opodatkowania, gdzie podatek rozliczany jest na podstawie przychodów, a nie dochodów przedsiębiorstwa. To niestety wiąże się z brakiem możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu. Na szczęście dla małych przedsiębiorców nie jest to przeszkodą, ponieważ zwykle ich wydatki nie są wysokie. Natomiast niska stawka podatku sprawia, iż rozwiązanie to staje się najkorzystniejsze. Ryczałt jest bardzo popularną formą opodatkowania wśród budowlańców, ponieważ stawka podatku dla robót budowlanych wynosi 5,5%.

Ryczałt a obowiązek prowadzenia ewidencji księgowej

Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego, zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji przychodów, która musi zawierać:

datę wpisu,
numer dowodu księgowego, na podstawie którego dokonano wpisu,
datę uzyskania przychodu,
kwotę przychodu opodatkowanego według poszczególnych stawek: 2 %, 3%, 5%, 8,5 %, 12,5%, 17%, 20%. Wysokość stawki zależy od rodzaju prowadzonej działalności.

Wykonując działalność gospodarczą opodatkowaną w formie ryczałtu, poza ewidencją przychodów należy prowadzić także inne ewidencje, takie jak ewidencja środków trwałych czy ewidencja zatrudnienia. Wymagalne jest to jedynie wówczas, gdy firma posiada składniki majątku trwałego lub zatrudnia pracowników.

Wyliczanie podatku w ryczałcie ewidencjonowanym

Przy wyliczaniu podatku od sumy przychodu za cały okres rozliczeniowy odjąć należy składki na ubezpieczenia społeczne. Powstała kwota będzie stanowiła podstawę do opodatkowania według odpowiedniej stawki ryczałtowej. Następnie wyliczony podatek pomniejsza się o część opłaconej składki zdrowotnej (o 7,75% z 9% wymiaru składki). W ten sposób ustalamy konieczny do odprowadzenia podatek dochodowy. Warto nadmienić, iż przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem na koniec roku podatkowego przy sporządzaniu zeznania rocznego mogą odliczyć od przychodu darowizny na cele społeczne, wydatki objęte ulgą rehabilitacyjną lub termomodernizacyjną. Finalne rozliczenie podatku dochodowego następuje w chwili złożenia rocznego zeznania podatkowego. Służy do tego formularz PIT-28, który przedsiębiorca jest zobowiązany złożyć w terminie do ostatniego dnia lutego.

Kto może opodatkować się ryczałtem ewidencjonowanym?

Warto zaznaczyć, iż ryczałt ewidencjonowany nie jest dostępny dla każdego. Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych jest skierowane przede wszystkim do podatników, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą niewielkich rozmiarów. Uściślając dla osób fizycznych uzyskujących przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. W tym spółek cywilnych osób fizycznych oraz spółek jawnych osób fizycznych, które w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskały:

przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 250’000 EUR (w 2020 limit ten w złotówkach wynosi 1’093’350),
przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 250’000 EUR.

Od 1 stycznia 2021 roku, limit przychodu z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych wzrośnie z 250’000 EUR do 2’000’000 EUR.

Jak stać się podatnikiem ryczałtu ewidencjonowanego?

Ryczałt jako formę opodatkowania można wybrać podczas rejestracji działalności gospodarczej na druku CEIDG-1 (pole 18). Przedsiębiorcy, którzy do tej pory korzystali z innej formy opodatkowania mogą ją zmienić na ryczałt do 20 stycznia roku podatkowego.

Księgowość w formie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów

Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów jest jedną z najczęściej wybieranych form prowadzenia ewidencji księgowej przez małych przedsiębiorców. Pozwala ustalić przychody i koszty prowadzonej działalności gospodarczej dla celów podatku dochodowego. Poza rolą podatkową, PKPiR jest doskonałym źródłem informacji na temat tego, jak prosperuje przedsiębiorstwo i czy działa w efektywny sposób.

Dla kogo księgowość w formie PKPiR?

Podatkową księgę przychodów i rozchodów możesz prowadzić, jeśli spełniasz trzy warunki:

rozliczasz podatek na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawki 17% i 32%) lub liniowo, według stawki 19%,
prowadzisz działalność gospodarczą indywidualnie albo w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych, spółki partnerskiej,
przychody netto (bez VAT) z działalności gospodarczej albo przychody spółki nie przekroczyły w poprzednim roku 2’000’000 EUR

Co należy ewidencjonować w PKPiR?

W podatkowej księdze przychodów i rozchodów należy ujmować:

wszelkiego rodzaju przychody (przychody ze sprzedaży oraz pozostałe przychody),
zakup towarów i materiałów, jak również koszty uboczne związane z tymi zakupami,
wszystkie inne wydatki związane z prowadzeniem działalności, takie jak np. wynagrodzenia, zarówno w gotówce, jak i naturze.

Podczas dokonywania zapisów w KPiR podatnik co do zasady powinien ujmować jedynie te wydatki, które stanowią koszty uzyskania przychodów. Zapisów w księdze należy dokonywać w języku i walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały. Dowody, na podstawie których dokonuje się wpisów powinny być prawidłowe i rzetelne.

Co muszą zawierać zapisywane w PKPiR dowody księgowe?

Rzetelnie prowadzona księgowość opiera się na dowodach zawierających:

wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej,
datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej,
przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość,
podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych,
oznaczenie numerem lub w inny sposób, który umożliwia powiązanie dowodu, z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.

Kiedy założyć i jak prowadzić PKPiR?

Podatkową księgę przychodów i rozchodów zakłada się na dzień 1 stycznia każdego roku podatkowego lub na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego.

Księgę można prowadzić papierowo lub elektronicznie.

Jakie ewidencje trzeba prowadzić łącznie z PKPiR

Jeśli prowadzisz PKPiR, dodatkowo jesteś zobowiązany do prowadzenia ewidencji:

środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
sprzedaży – jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone do biura rachunkowego i nie prowadzisz ewidencji na kasie fiskalnej,
przebiegu pojazdów – jeśli samochód jest środkiem trwałym firmy, wykorzystywanym wyłącznie na cele działalności gospodarczej i chcesz odliczyć 100 % wydatków na jego użytkowanie,
kupna i sprzedaży wartości dewizowych – jeśli prowadzisz działalność kantorową.

Metody naliczania podatku na Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów

Dla przedsiębiorców prowadzących ewidencję w PKPiR podstawą opodatkowania jest dochód, czyli osiągnięty przychód z prowadzonej działalności pomniejszony o koszt jego uzyskania. Przedsiębiorcy do wyboru mają dwie formy opodatkowania:

1) skala lub inaczej opodatkowanie na zasadach ogólnych – to podstawowa forma opodatkowania działalności gospodarczej. Podatek nalicza się według stawki 17% i 32% (od nadwyżki dochodów ponad kwotę 85’528,00 zł).
2) podatek liniowy – niezależnie od wysokości osiągniętego przychodu podatek wynosi 19%. Należy tu zaznaczyć, iż nie każdy przedsiębiorca może skorzystać z tej formy opodatkowania. Liniowej stawki podatku nie mogą wybrać np. przedsiębiorcy uzyskujący przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadające czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym – w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

Podsumowanie

Przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej warto zapoznać się ze wszystkimi dostępnymi formami ewidencji podatkowo-księgowej. Księgowość jest niezbędnym elementem prowadzenia firmy. Wybranie odpowiedniej opcji może nam pozwolić na zaoszczędzenie pieniędzy oraz czasu, bowiem pewne metody ewidencji księgowej są mniej wymagające od innych. Musimy jednak pamiętać, iż każdy przypadek trzeba rozpatrywać indywidualnie. Coś co dla jednej firmy będzie optymalnym rozwiązaniem, dla innej może być nieopłacalne lub niedostępne. Jeśli po rozpoczęciu działalności okaże się, że wybrane rozwiązanie nas nie satysfakcjonuje to nic straconego, w kolejnym roku można zmodyfikować swój wybór!