Rury do instalacji sanitarnych i grzewczych

Rury wykorzystywane w instalacjach wodnych muszą być wystarczająco wytrzymałe na ciśnienie wody w instalacji, natomiast rury centralnego ogrzewania powinny być dodatkowo odporne na wysokie temperatury. Rury mogą być układane zarówno pionowo, jak i poziomo – na zewnątrz ścian, w bruzdach wykutych w ścianie, w specjalnych kanałach ściennych (szachtach) oraz w betonowym podłożu podłogowym. Z uwagi na rodzaj materiału rury stosowane do instalacji sanitarnych i grzewczych można podzielić na:

stalowe,
miedziane,
z tworzyw sztucznych.

Rury stalowe

Rury stalowe są relatywnie tanie, ale podatne na osadzanie się kamienia oraz skłonne do korozji. W instalacjach stosuje się rury stalowe ze szwem lub bez szwu, czarne (niezabezpieczone przed korozją) lub ocynkowane. Mogą być łączone na gwint, kołnierzowo lub przez spawanie w zależności od przeznaczenia. Rury stalowe są coraz rzadziej stosowane w budownictwie jednorodzinnym. Swoje zastosowanie znajdują głównie w instalacjach wymagających wytrzymałości na bardzo wysokie temperatury lub wysokociśnieniowych instalacjach pożarowych.

Rury miedziane

Rury miedziane są często wykorzystywane w instalacjach ciepłej i zimnej wody użytkowej, systemach centralnego ogrzewania, instalacjach gazowych i chłodniczych. Są również popularne w ogrzewaniu podłogowym. Przy wyborze rur z miedzi ważne jest, aby zwrócić uwagę na materiał, z jakiego są wykonane pozostałe elementy instalacji. Ze względu na ryzyko korozji elektrochemicznej, nie należy stosować połączeń materiałów miedzianych z innymi elementami, takimi jak grzejniki, wymienniki ciepła, pompy czy zbiorniki, które są wykonane z innych metali. Miedź jest bardziej odporna na korozję niż stal, jednak tylko przy spełnieniu określonych warunków. Woda w instalacji musi mieć odczyn zasadowy/kwasowy pH zawarty między 6.5 i 9.5 (nie może być zbyt miękka), a stężenie dwutlenku węgla, jonów siarczanu, związków manganu i amoniaku nie może przekroczyć dopuszczalnych wartości.

Rury z tworzyw sztucznych

Rury z tworzyw sztucznych są trwałe i odporne na korozję, mogą wytrzymać do 50 lat w przeciętnych warunkach eksploatacji i przy temperaturze do 60°C. Ich gładka powierzchnia wewnętrzna pozwala na niskie opory przepływu i jest odporna na osadzanie się osadu, dzięki czemu ich średnica może być mniejsza niż rur metalowych. Montaż jest prosty, a cena jest stosunkowo niska. Jednak ich trwałość zmniejsza się, jeśli temperatura w instalacji jest wyższa. Rury z tworzyw sztucznych mają znacznie wyższy współczynnik rozszerzalności cieplnej niż rury metalowe, co powoduje, że przy wzroście temperatury ulegają wydłużeniu, dlatego wymagają kompensacji. Ich największą wadą jest podatność na przenikanie gazów, co może przyspieszać korozję metalowych części instalacji. Można to jednak częściowo eliminować poprzez stosowanie rur wielowarstwowych.

Rodzaje rur z tworzyw sztucznych

Rury z nieplastyfikowanego PVC

Rury tego typu są powszechnie stosowane w systemach wodociągowych zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków. Są odporne na działanie chemikaliów, kwasów, tłuszczów, olejów mineralnych i gazów przemysłowych. Są kruche w niskich temperaturach (najniższa temperatura pracy wynosi 0°C) i mają małą wytrzymałość w wysokich temperaturach. Mogą wytrzymać temperatury do 60°C, dlatego głównie stosowane są w systemach zimnej wody. Rury łączy się za pomocą złączek na klej lub złączami z uszczelkami gumowymi.

Rury z chlorowanego PVC (CPCV)

Charakteryzują się wyższą sztywnością, wytrzymałością i odpornością na temperaturę do 100°C. Dzięki temu mogą być stosowane w instalacjach zarówno zimnej, jak i ciepłej wody oraz w systemach tradycyjnych. Rury z CPVC łączy się za pomocą łączników wykonanych z tego samego materiału.

Rury z polietylenu PE

Rury z polietylenu (o niskiej gęstości PE-LD, wysokiej gęstości PE-HD lub średniej gęstości PE-MD) stosuje się tylko w instalacjach zimnej wody. Charakteryzują się one wysoką odpornością na związki chemiczne, gładkimi ściankami oraz stosunkowo niską odkształcalnością sprężystą (co pozwala na wykonanie przewodów bez kompensatorów). Są odporne na temperaturę do 60°C i ciśnienie do 1,6 MPa. Rury z polietylenu łączy się przez zgrzewanie czołowe (termiczne), przy pomocy specjalnych elektrozłączek lub złączek gwintowanych lub zaciskowych.

Rury z polietylenu sieciowanego PEX

Rury z polietylenu sieciowanego PEX są bardziej wytrzymałe niż tradycyjne rury polietylenowe. Są elastyczne i pozwalają na łatwe wyginanie podczas układania trasy przewodu bez konieczności stosowania dodatkowych kształtek. Charakteryzują się odpornością na temperatury do 90°C i ciśnienie do 1,0 MPa. Są one stosowane w instalacjach zimnej i ciepłej wody oraz w instalacjach c.o. Są szczególnie polecane do instalacji ogrzewania podłogowego. Rury łączy się złączkami gwintowanymi lub zaciskowymi metalowymi (z miedzi lub mosiądzu) albo z tworzywa sztucznego. Materiał ten nie może być jednak zgrzewany ani klejony.

Rury z polipropylenu PP

Polipropylenowe (PP) rury charakteryzują się podwyższoną sztywnością jak i również elastycznością, co pozwala na ich stosowanie w tradycyjnych systemach. Są one odporne na wysokie temperatury (do 95°C) i ciśnienie (do 1,6 MPa), a także na działanie wielu związków chemicznych, takich jak kwasy o dużym stężeniu i zasady. Rury te służą do instalacji wody zimnej i ciepłej, a te wzmocnione wkładką aluminiową mogą być stosowane w instalacjach c.o. Łączenie rur PP odbywa się poprzez zgrzewanie.

Rury z polibutylenu PB

Rury z polibutylenu (PB) cechują się wysoką elastycznością jak i ró1)nież wysoką odpornością na uderzenia i pęknięcia. Są one odporne na działanie temperatury do 95°C oraz ciśnienie do 1,0 MPa. Są stosowane w instalacjach ciepłej i zimnej wody oraz centralnego ogrzewania. Łączy się je przez zgrzewanie lub za pomocą złączek zaciskowych z miedzi lub gwintowanych z mosiądzu.

Rury wielowarstwowe

Rury wielowarstwowe składają się z warstwy zewnętrznej i wewnętrznej z tworzywa, np. polietylenu, oraz warstwy aluminiowej między nimi. Charakteryzują się mniejszym współczynnikiem rozszerzalności termicznej i odpornością na przenikanie gazów. Są łatwe w układaniu, ponieważ można je wyginać na zimno i nie trzeba stosować kolanek. Rury te łączy się złączkami zaciskowymi. Rury o mniejszych średnicach (16-20 mm) wygina się ręcznie, a o większych – za pomocą ręcznej giętarki.