Ostatnie dni są niezwykle trudne dla mieszkańców południowej Polski. Powodzie, które od kilku dni przechodzą przez nasz kraj, pokazują, jak niszczycielskie mogą być siły natury. Niestety, jak mówi przysłowie „Polak mądry po szkodzie”, często dopiero po takich tragicznych wydarzeniach zaczynamy zastanawiać się nad zagrożeniami związanymi z lokalizacją naszych nieruchomości. Żałujemy, że wcześniej nie poruszaliśmy tego tematu szerzej. W tym artykule skupimy się na zjawiskach naturalnych i ich wpływie na wybór odpowiedniego miejsca do życia. Podpowiemy, jak kupić nieruchomość, aby móc spać spokojnie, niezależnie od kaprysów pogody i sił przyrody.
Zagrożenia spowodowane oddziaływaniem wiatru
Zagrożenia spowodowane silnym wiatrem są szczególnie istotne w kontekście wyboru odpowiedniej lokalizacji nieruchomości. W Polsce, niektóre regiony są bardziej narażone na oddziaływanie wiatrów niż inne, co należy uwzględnić przed zakupem domu czy mieszkania.
Najgorsze lokalizacje pod względem zagrożenia wiatrem:
- Obszary górskie – Karpaty, Sudety, a szczególnie tereny w pobliżu szczytów i przełęczy, są często narażone na silne, gwałtowne wiatry. Fen, halny czy wichury mogą wyrządzać znaczne szkody, zarówno w infrastrukturze, jak i przyrodzie.
- Wybrzeże Bałtyku – Regiony nadmorskie, szczególnie na północy kraju, często doświadczają silnych wiatrów, zwłaszcza zimą i jesienią, kiedy sztormy są najsilniejsze. Wysokie prędkości wiatru mogą prowadzić do uszkodzeń budynków, a także powodzi sztormowych.
- Otwarta równina – Obszary rolnicze na wschodzie i zachodzie Polski, takie jak Mazowsze, Podlasie i Lubelszczyzna, są narażone na silne wiatry z powodu braku naturalnych barier (gór, lasów) ograniczających ich siłę.
Najlepsze lokalizacje pod względem ochrony przed wiatrem:
- Tereny leśne – Obszary otoczone gęstymi lasami, np. w Borach Tucholskich czy Puszczy Białowieskiej, oferują naturalną barierę przed wiatrem. Drzewa skutecznie tłumią jego siłę, co znacząco zmniejsza ryzyko uszkodzeń.
- Doliny – W przeciwieństwie do otwartych terenów górskich, doliny położone między pasmami górskimi, np. w Beskidach, mogą być naturalnie osłonięte przed wiatrami, zwłaszcza tymi o większej sile.
- Miejsca osłonięte przez naturalne bariery – Wybierając lokalizację w pobliżu wzgórz, lasów lub zabudowań o zwartej architekturze (np. w małych miasteczkach), można zmniejszyć ryzyko wystąpienia silnych wichur.
Podczas wyboru miejsca na zakup nieruchomości, warto więc zwrócić uwagę na te czynniki, aby zminimalizować potencjalne zagrożenia związane z oddziaływaniem wiatru.
Sprawdź artykuł Oddziaływanie wiatru (poradnikinzyniera.pl), strefa 2 i 3 to miejsca gdzie wieje najmocniej, wybieraj tu nieruchomości osłonięte przez naturalne i sztuczne bariery.
Zagrożenia powodziowe i tereny zalewowe
Zagrożenia powodziowe i tereny zalewowe są istotnym problemem, zwłaszcza w kontekście wyboru lokalizacji nieruchomości. Powodzie mogą być wywołane intensywnymi opadami, roztopami śniegu, spiętrzonym lodem czy sztormami. Dlatego warto zwrócić uwagę na lokalizację nieruchomości pod kątem zagrożeń związanych z powodziami.
Najgorsze lokalizacje pod względem zagrożeń powodziowych:
- Dolina Wisły
Obszary wzdłuż Wisły, szczególnie w jej dolnym biegu (m.in. w okolicach Sandomierza, Płocka, Torunia), są szczególnie narażone na powodzie. Wisła, jako największa rzeka w Polsce, regularnie występuje z brzegów w czasie roztopów i po intensywnych opadach. Powodzie te mogą być bardzo rozległe, obejmując znaczne tereny rolnicze i miejskie. - Dolina Odry
Regiony wzdłuż Odry, szczególnie na Dolnym Śląsku (Wrocław, Opole), są zagrożone powodziami, zwłaszcza podczas długotrwałych opadów i roztopów. W przeszłości Wrocław i inne miasta na tym terenie były wielokrotnie zalewane, jak podczas powodzi w 1997 roku. - Podkarpacie i Małopolska (Beskidy, Karpaty)
Tereny górskie, takie jak Podkarpacie i Małopolska, są zagrożone powodziami spowodowanymi nagłymi i intensywnymi opadami, które prowadzą do gwałtownego przyrostu poziomu rzek, takich jak Dunajec, Raba czy San. Z powodu stromych zboczy i wąskich dolin, woda szybko spływa, powodując błyskawiczne powodzie. - Żuławy Wiślane
Żuławy Wiślane to obszar położony poniżej poziomu morza, który jest szczególnie narażony na powodzie. Z uwagi na bliskość Bałtyku, sztormy mogą prowadzić do powodzi sztormowych, a rozlewiska Wisły i Nogatu dodatkowo zwiększają ryzyko zalania. - Dolina Bugu i Narwi
Obszary wzdłuż Bugu i Narwi, szczególnie na Podlasiu i Lubelszczyźnie, są narażone na regularne powodzie spowodowane roztopami i intensywnymi opadami. Wiosenne roztopy i zatory lodowe mogą powodować spiętrzenie wody i zalewanie terenów.
Najlepsze lokalizacje pod względem ochrony przed powodziami:
- Tereny wyżynne (Wielkopolska, Lubelszczyzna)
Obszary wyżynne, takie jak Wyżyna Lubelska czy Wielkopolska, są mało narażone na powodzie. Brak dużych rzek i naturalnie wyższe położenie terenu sprawiają, że zagrożenie powodziowe jest minimalne. - Pojezierza (Mazury, Kaszuby)
Obszary pojezierzy, takie jak Mazury i Kaszuby, choć bogate w jeziora, mają niskie ryzyko powodziowe. Naturalny system jezior działa jako bufor, który absorbuje nadmiar wody, a teren jest stosunkowo płaski i stabilny. - Centralna Polska (Mazowsze, Kujawy)
Choć centralna Polska ma rzeki, takie jak Wisła i Warta, ryzyko powodzi jest tutaj mniejsze niż w obszarach górskich czy nadmorskich. Warto jednak sprawdzić, czy nieruchomość nie leży bezpośrednio w dolinie rzecznych zalewów. - Obszary z naturalnymi barierami (lasy, wzgórza)
Lokalizacje chronione przez naturalne bariery, takie jak lasy czy wzgórza, mogą być mniej narażone na powodzie, ponieważ roślinność i ukształtowanie terenu skutecznie redukują spływ powierzchniowy wody.
Sprawdź mapę wg. artykułu Jak sprawdzić, czy znajdujemy się w strefie zagrożenia powodzią? (poradnikinzyniera.pl), oraz Powodzie w Europie Środkowej: Prosta mapa zagrożeń powodziowych w UE (poradnikinzyniera.pl).
Trzęsienia ziemi i osuwanie się ziemi
Trzęsienia ziemi i osuwanie się ziemi to stosunkowo rzadkie zjawiska w Polsce, ale niektóre regiony są bardziej narażone na te zagrożenia niż inne. Oto lokalizacje, które można uznać za najlepsze i najgorsze pod względem ryzyka trzęsień ziemi oraz osuwania się ziemi:
Najgorsze lokalizacje:
- Sudety (Dolny Śląsk)
Obszar Sudetów i Dolnego Śląska, szczególnie w rejonach Wałbrzycha i Kłodzka, jest bardziej narażony na wstrząsy sejsmiczne. Region ten leży w pobliżu granicy płyty tektonicznej i doświadcza mniejszych trzęsień ziemi, zazwyczaj związanych z działalnością górniczą. - Śląsk (Górnośląski Okręg Przemysłowy)
Wstrząsy związane z eksploatacją górniczą w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym (GOP) są dość częste. Kopalnie węgla kamiennego powodują tzw. „wstrząsy górnicze”, które mogą prowadzić do uszkodzeń budynków i infrastruktury. - Karpaty (Beskidy, Bieszczady)
Obszary Karpat, w tym Beskidy i Bieszczady, są narażone na osunięcia ziemi, szczególnie po intensywnych opadach deszczu lub roztopach. Struktura terenu, warunki glebowe oraz nachylenie zboczy sprawiają, że jest to region o podwyższonym ryzyku osunięć. - Pogórze Karpackie
Region Pogórza Karpackiego, podobnie jak inne obszary górskie, jest narażony na osunięcia ziemi. Szczególnie zagrożone są tereny o stromych zboczach oraz miejsca, gdzie infrastruktura jest zlokalizowana na niestabilnych glebach.
Najgorszymi lokalizacjami pod kątem trzęsień ziemi i osuwania się ziemi są regiony górskie (Karpaty, Sudety) oraz tereny górnicze (Śląsk). Natomiast centralna i północna Polska, z płaskimi terenami i brakiem działalności górniczej, to najlepsze lokalizacje dla osób szukających bezpieczeństwa przed tego typu zagrożeniami.
Zobacz mapę:
SOPO III – Państwowy Instytut Geologiczny – PIB (pgi.gov.pl)
oraz zapadliska górnicze
https://zapadliska.gig.eu/pl/content/mapa
Zagrożenia silnymi opadami deszczu i śniegu
Zagrożenia związane z silnymi opadami deszczu i śniegu mogą mieć poważne konsekwencje zarówno dla budynków, jak i infrastruktury, szczególnie w zależności od lokalizacji nieruchomości. Oto przegląd, które regiony w Polsce są najbardziej i najmniej narażone na zagrożenia wynikające z intensywnych opadów.
Najgorsze lokalizacje pod względem zagrożeń związanych z intensywnymi opadami deszczu:
- Obszary górskie (Karpaty i Sudety)
Regiony górskie, takie jak Karpaty (Beskidy, Tatry, Bieszczady) oraz Sudety, są bardzo podatne na intensywne opady deszczu. Strome zbocza sprawiają, że woda szybko spływa, prowadząc do lokalnych powodzi, podtopień oraz osunięć ziemi. W czasie intensywnych opadów rzeki górskie gwałtownie przybierają, co zwiększa ryzyko powodzi błyskawicznych. - Podkarpacie i Małopolska
Regiony te, z racji ukształtowania terenu oraz licznych rzek i potoków, są szczególnie zagrożone powodziami po intensywnych opadach. Tereny te regularnie doświadczają podtopień, a nawet powodzi, zwłaszcza w okresach letnich, kiedy opady burzowe są intensywne i gwałtowne. - Dolny Śląsk i Opolszczyzna
Te regiony są narażone na intensywne opady deszczu, zwłaszcza w okresie wiosenno-letnim. Podobnie jak w przypadku Małopolski, gwałtowne opady mogą prowadzić do szybkiego wzrostu poziomu rzek, takich jak Odra i jej dopływy, co powoduje zalania i podtopienia. - Pomorze
Obszary nadmorskie, takie jak Pomorze, mogą być narażone na intensywne opady deszczu, zwłaszcza podczas sztormów i burz. Niezależnie od bliskości morza, intensywne opady mogą prowadzić do problemów z odwodnieniem terenów, co może skutkować lokalnymi podtopieniami.
Najlepsze lokalizacje pod względem ochrony przed intensywnymi opadami deszczu:
- Wielkopolska
Region Wielkopolski, z racji swojego raczej płaskiego ukształtowania terenu i relatywnie niższych opadów w porównaniu do obszarów górskich, jest mniej narażony na negatywne skutki intensywnych opadów. Brak dużych różnic wysokości zmniejsza ryzyko gwałtownych powodzi i podtopień. - Mazowsze
Centralna Polska, w tym Mazowsze, charakteryzuje się stosunkowo umiarkowanymi opadami. Choć mogą występować lokalne podtopienia podczas intensywnych deszczy, teren jest generalnie bezpieczny pod kątem zagrożeń powodziowych związanych z deszczem. - Lubelszczyzna i Podlasie
Te regiony, choć czasami doświadczają intensywnych opadów, są stosunkowo płaskie i mają dobrą przepuszczalność gruntu, co sprawia, że ryzyko powodzi po opadach deszczu jest mniejsze niż w terenach górskich czy nadmorskich.
Mapa historycznych opadów deszczu. xrain.info/data Możesz na niej sprawdzić ile mm na m2 opadu maksymalnie w historii spadło na danym terenie.
Najgorsze lokalizacje pod względem zagrożeń związanych z intensywnymi opadami śniegu:
- Tatry i Beskidy
Regiony górskie, takie jak Tatry, Beskidy czy Bieszczady, są szczególnie narażone na intensywne opady śniegu w sezonie zimowym. Duże ilości śniegu mogą powodować lawiny, zaspy oraz uszkodzenia budynków pod ciężarem śniegu. Drogi w tych regionach często są blokowane przez śnieg, co utrudnia komunikację. - Sudety
Sudety, podobnie jak Tatry, doświadczają intensywnych opadów śniegu. Wysoko położone miejscowości mogą być narażone na lawiny śnieżne oraz zablokowane drogi. Duże ilości śniegu mogą także powodować przerwy w dostawach prądu oraz uszkodzenia infrastruktury. - Podhale
Region Podhala, otoczony przez Tatry, jest narażony na wyjątkowo intensywne opady śniegu. Budynki, zwłaszcza te starsze lub nieodpowiednio zaprojektowane, mogą ucierpieć na skutek ciężaru śniegu, a mieszkańcy często muszą zmagać się z problemami związanymi z odśnieżaniem oraz dostępem do dróg.
Najlepsze lokalizacje pod względem ochrony przed intensywnymi opadami śniegu:
- Pomorze
Obszary nadmorskie, szczególnie na zachodzie Pomorza, rzadziej doświadczają intensywnych opadów śniegu. Bliskość morza wpływa na łagodniejsze zimy, co zmniejsza ryzyko dużych opadów śniegu. - Wielkopolska i Kujawy
Te regiony centralnej Polski mają stosunkowo łagodne zimy z mniejszą ilością opadów śniegu w porównaniu do regionów górskich. Choć śnieg może wystąpić, nie ma tu ryzyka lawin ani tak dużych problemów z ciężarem śniegu na dachach. - Mazowsze i Lubelszczyzna
Zimy w tych regionach są chłodne, ale ilość śniegu jest umiarkowana. Opady śniegu, choć mogą wystąpić, rzadko prowadzą do poważnych problemów infrastrukturalnych. Tereny te są mniej narażone na ekstremalne warunki pogodowe zimą.
Sprawdź artykuł o oddziaływaniu śniegu. Obliczenie obciążenia śniegiem – strefy śniegowe (poradnikinzyniera.pl) Czym wyższa strefa tym wyższy opad.
Obraz Oleksandr Pidvalnyi z Pixabay
