Rozbiórka obiektu budowlanego to proces, który w wielu przypadkach wymaga uzyskania odpowiednich zezwoleń. Prawo budowlane precyzyjnie określa, w jakich sytuacjach inwestor zobowiązany jest do uzyskania pozwolenia na rozbiórkę, a kiedy wystarczy zgłoszenie zamiaru wykonania takich prac. Poniżej omówimy, w jakich przypadkach wymagane jest pozwolenie na rozbiórkę, jakie obiekty są z niego zwolnione oraz jakie kroki trzeba podjąć, by zgodnie z prawem przeprowadzić rozbiórkę.
Kiedy wymagane jest pozwolenie na rozbiórkę?
Pozwolenie na rozbiórkę jest obowiązkowe, gdy planujemy rozebrać obiekt budowlany, który na etapie budowy wymagał uzyskania pozwolenia na budowę. Przykłady takich obiektów to budynki mieszkalne wielorodzinne, budynki użyteczności publicznej, obiekty przemysłowe czy też skomplikowane budowle techniczne. Inwestor, który planuje rozbiórkę takiego obiektu, musi przedłożyć wniosek o pozwolenie na rozbiórkę we właściwym urzędzie, np. u starosty lub prezydenta miasta na prawach powiatu.
Wyjątki od obowiązku uzyskania pozwolenia na rozbiórkę
Są jednak sytuacje, w których rozbiórka obiektu budowlanego nie wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu. Prawo budowlane, w art. 31 ust. 1, przewiduje następujące wyjątki:
- Budynki i budowle o wysokości poniżej 8 metrów, które nie są wpisane do rejestru zabytków ani nie znajdują się pod ochroną konserwatorską, pod warunkiem że ich odległość od granicy działki wynosi co najmniej połowę ich wysokości.
- Obiekty budowlane, na których budowę nie było wymagane pozwolenie na budowę, o ile nie są objęte ochroną prawną jako zabytki.
W tych przypadkach wystarczające jest zgłoszenie rozbiórki w urzędzie – starostwie powiatowym lub urzędzie miasta na prawach powiatu. W zgłoszeniu należy określić zakres, rodzaj oraz sposób wykonania planowanej rozbiórki. Zgłoszenie może być też rozszerzone o inne informacje, jeżeli organ uzna, że są one niezbędne z punktu widzenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia.
Kiedy zgłoszenie może nie wystarczyć?
Choć w wyżej wymienionych przypadkach zgłoszenie może być wystarczające, organ administracji może nałożyć obowiązek uzyskania pozwolenia na rozbiórkę, jeśli:
- rozbiórka może wpłynąć na pogorszenie warunków sanitarnych, wodnych lub stanu środowiska,
- istnieje konieczność spełnienia szczególnych warunków, które mogą być wymagane do bezpiecznego prowadzenia robót rozbiórkowych.
Rozbiórka obiektu wpisanego do rejestru zabytków
Rozbiórka obiektu wpisanego do rejestru zabytków wymaga specjalnej procedury. Pozwolenie na rozbiórkę takiego obiektu może zostać wydane dopiero po uzyskaniu zgody Generalnego Konserwatora Zabytków. Z kolei, w przypadku obiektów ujętych w gminnej ewidencji zabytków, które nie są wpisane do rejestru, pozwolenie na rozbiórkę wydaje właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej, po uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Wojewódzki konserwator zabytków ma 30 dni na zajęcie stanowiska wobec wniosku o pozwolenie na rozbiórkę. Jeśli nie wyda opinii w tym czasie, uznaje się to za brak zastrzeżeń.
Rozbiórka obiektów związanych z infrastrukturą energetyczną
W przypadku rozbiórki obiektów takich jak gazociągi przesyłowe, linie elektroenergetyczne czy rurociągi dalekosiężne, konieczne jest uzyskanie zgody od ministra właściwego do spraw energii. Minister, przed wydaniem zgody, musi uzyskać opinię Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także Szefa Agencji Wywiadu, którzy ocenią, czy rozbiórka nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego Polski. Cała procedura powinna zakończyć się w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku.
Kiedy można rozpocząć rozbiórkę bez pozwolenia?
Są sytuacje, w których roboty rozbiórkowe mogą zostać rozpoczęte przed uzyskaniem pozwolenia lub złożeniem zgłoszenia. Dzieje się tak, gdy obiekt stwarza bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi lub mienia. W takich przypadkach inwestor ma prawo rozpocząć rozbiórkę natychmiast, lecz musi bezzwłocznie dopełnić formalności i uzyskać stosowną decyzję o pozwoleniu na rozbiórkę lub dokonać zgłoszenia.
Procedura uzyskania pozwolenia na rozbiórkę – krok po kroku
- Przygotowanie wniosku – Inwestor musi złożyć odpowiedni wniosek o pozwolenie na rozbiórkę wraz z niezbędnymi dokumentami, takimi jak:
- szkic usytuowania obiektu,
- opis sposobu prowadzenia robót,
- opis zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia,
- dokumenty związane z ochroną konserwatorską, jeśli dotyczy.
- Rejestracja i weryfikacja – Organ administracji architektoniczno-budowlanej weryfikuje złożony wniosek pod kątem formalnym i merytorycznym, sprawdzając zgodność z przepisami prawa budowlanego oraz ochrony środowiska.
- Ustalenie stron postępowania – Organ ustala, kto będzie stroną postępowania administracyjnego (np. właściciele sąsiednich działek).
- Analiza merytoryczna – Sprawdzana jest zgodność projektu rozbiórki z planem zagospodarowania przestrzennego, a także z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska i zdrowia publicznego.
- Wydanie decyzji – Jeśli wniosek spełnia wszystkie wymagania, organ wydaje decyzję o pozwoleniu na rozbiórkę, określając ewentualne warunki dodatkowe, np. dotyczące bezpieczeństwa prac.
Opłaty za wydanie pozwolenia na rozbiórkę
Za wydanie decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę obowiązuje opłata skarbowa w wysokości 36 zł. Jeśli inwestor korzysta z pełnomocnika, konieczne jest dodatkowe opłacenie pełnomocnictwa (17 zł), z wyjątkiem sytuacji, gdy pełnomocnikiem jest bliski członek rodziny (mąż, żona, rodzic, dziecko).
Nie pobiera się opłat skarbowych od:
- jednostek budżetowych i samorządowych,
- organizacji pożytku publicznego prowadzących nieodpłatną działalność,
- osób fizycznych prowadzących czynną ochronę gatunkową zwierząt.
Co zrobić, jeśli organ nie wyda decyzji w terminie?
Organ administracyjny ma 65 dni na wydanie decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę. Jeśli nie wyda decyzji w tym terminie, wyższy organ administracji może nałożyć karę na organ prowadzący postępowanie w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki.
Jak odwołać się od decyzji?
Od decyzji w sprawie pozwolenia na rozbiórkę przysługuje odwołanie. Inwestor, a także inne strony postępowania mogą złożyć odwołanie za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie 14 dni od jej doręczenia. Odwołanie jest rozpatrywane przez organ wyższej instancji.
Podsumowanie
Uzyskanie pozwolenia na rozbiórkę jest kluczowym etapem, który zapewnia zgodność prac rozbiórkowych z przepisami prawa. Procedura ta jest wymagana dla wielu typów budynków i obiektów budowlanych, jednak istnieją pewne wyjątki, które pozwalają na uproszczenie formalności. Inwestorzy powinni pamiętać o dokładnym sprawdzeniu, czy ich inwestycja wymaga pozwolenia, czy wystarczy zgłoszenie, aby uniknąć ewentualnych problemów prawnych.
