Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, Drogi Czytelniku, skąd wiadomo, że podczas realizacji dużej inwestycji budowlanej wszystkie prace są wykonywane z należytą starannością i zgodnie z wymaganiami projektowymi określonymi przez Zamawiającego? Niezależnie od tego, czy chodzi o budowę nowej drogi, torów kolejowych, czy mostu. Odpowiedzią na to pytanie jest Laboratorium, zapewniane przez Generalnego Wykonawcę. Warto podkreślić, że taka kontrola jakości nie dotyczy w takim samym stopniu sektora prywatnego. Tam standardy jakości bywają mniej rygorystyczne niż w przypadku kontraktów finansowanych ze środków publicznych. Nie będę jednak zajmował się opisem gdzie Laboratorium jest potrzebne. Celem autora jest, aby po lekturze tego artykułu Czytelnik miał jasność, czym dokładnie zajmuje się Laboratorium oraz dlaczego jest tak istotne.
Co to Laboratorium właściwie robi?
Najprościej mówiąc odpowiada za jakość. Za tym lakonicznym stwierdzeniem kryje się szeroki wachlarz zadań, które obejmują zarówno kontrolę jakości materiałów, jak i nadzór nad poprawnością wykonania robót budowlanych. Laboratorium wykonuje badania i analizy, które mają na celu ocenę, czy zastosowane na budowie materiały i technologie spełniają wymagania postawione przez Inwestora. Przedmiotem badań są najczęściej betony, grunty, kruszywa, mieszanki mineralno-asfaltowe oraz stabilizacje. Uwierzcie mi na słowo, że za tym prostym podziałem kryje się ogromny zakres pracy. Same badania obejmują różnorodne aspekty, od składu chemicznego po wytrzymałość mechaniczną. Ważnym komponentem działania jest również opracowywanie recept laboratoryjnych, czyli łączenie różnych materiałów w takich proporcjach, aby otrzymać możliwie najlepszy produkt końcowy. Dzięki takiej pracy Laboratorium wspiera Wykonawcę w rozwiązywaniu bieżących problemów technicznych, pomagając w doborze odpowiednich materiałów i technologii.
Jak widzisz, Drogi Czytelniku, funkcje Laboratorium mają zarówno wymiar wykonawczy, jak i doradczy. Pomagają w zapewnieniu stałego nadzoru nad jakością stosowanych materiałów oraz w zapobieganiu potencjalnym usterkom.
Skąd to Laboratorium wie co badać, jak badać i kiedy badać?
Przed rozpoczęciem realizacji każdego etapu robót budowlanych Wykonawca musi zatwierdzić Projekt Wykonawczy oraz Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (STWiORB). Jest kluczowe, choć nie zawsze oczywiste, aby te dwa dokumenty były ze sobą spójne. To właśnie one precyzują wymagania dotyczące stosowanych materiałów oraz efektów końcowych, takich jak np. nośność czy wytrzymałość.
Dla nas, laboratoryjnej braci, podstawowym dokumentem odniesienia są STWiORB. Pomijam tutaj omówienie konstrukcji STWiORB, ponieważ prawdopodobnie masz z nimi doświadczenie. Najbardziej istotne są punkty 2 i 6, a niekiedy również 5. Punkt 2 zawiera wymagania dotyczące materiałów stosowanych na budowie. Punkt 6 opisuje kontrolę jakości robót, obejmującą system jakości – od badań materiałów, przez kontrolę podczas produkcji i wbudowania, aż po badania gotowej warstwy lub elementu. Wskazuje także częstotliwość badań kontrolnych oraz dopuszczalne tolerancje odchyłek. Zdarza się, że interesujące nas zapisy znajdują się w punkcie 5. Dotyczy on wykonania robót i opisuje kolejne fazy realizacji prac oraz określa wymagania.
Jak widzisz, cała praca laboratorium w największym stopniu opiera się na STWiORB. Dlatego tak ważne jest, aby już na etapie przed uzyskaniem pozwolenia na budowę dokładnie zapoznać się z ich treścią i odpowiednio się przygotować – zadbać o wyposażenie w odpowiedni sprzęt oraz zaplanować liczebność zespołu laboratoryjnego, który będzie zapewniał stałą obsługę jakościową Kontraktu.
Czy to naprawdę aż takie ważne?
Można się zastanawiać, czy drobiazgowe badania i ścisła kontrola jakości są rzeczywiście niezbędne. Czy każda mieszanka mineralna, każda hałda gruntu i każda partia betonu muszą przejść przez laboratoryjne testy? Cóż, zdania są podzielone. Natomiast Laboratorium jest gwarantem, że konstrukcje powstają zgodnie z wymogami technicznymi, że wytrzymają próbę czasu i będą bezpieczne dla użytkowników. Odstępstwa od normy mogą skutkować usterkami, które w perspektywie długofalowej przekładają się często na kosztowne naprawy i przestoje. W najgorszym wypadku na zagrożenie ludzkiego życia. Laboratorium nie tylko dba o jakość, ale także o optymalizację procesu budowlanego. Dzięki stałemu nadzorowi możliwe jest szybkie reagowanie na wszelkie problemy, co pozwala unikać większych opóźnień i nadprogramowych kosztów. Dlatego zadania, które realizuje, choć czasem mogą wydawać się niepotrzebnie rygorystyczne lub czasochłonne, są kluczowe dla sukcesu całej inwestycji.
Podsumowując, Laboratorium to nie tylko badania i liczby – to fundament, na którym opiera się jakość i trwałość budowli. Dzięki naszej pracy możecie mieć pewność, że powstające konstrukcje będą bezpieczne i odporne na upływ czasu.
