W codziennym życiu nieraz spotykamy się z koniecznością przeliczania temperatur z jednej skali na inną. W kuchni widzimy przepisy w stopniach Celsjusza (°C), w mediach amerykańskich prognozy są w stopniach Fahrenheita (°F), a w nauce często korzysta się z Kelwinów (K). Jak się w tym wszystkim nie pogubić? Poniżej znajdziesz podstawowe informacje i najważniejsze wzory, które pomogą Ci w szybkim przeliczeniu temperatur.
Najważniejsze skale temperatur
Skala Celsjusza (°C)
- Zerowy punkt: 0°C (temperatura zamarzania czystej wody przy ciśnieniu 1 atm).
- Górny punkt odniesienia: 100°C (temperatura wrzenia wody przy ciśnieniu 1 atm).
- Najpopularniejsza w Europie i w wielu innych krajach.
Skala Fahrenheita (°F)
- Zerowy punkt: 32°F to odpowiednik 0°C w skali Celsjusza.
- Używana głównie w Stanach Zjednoczonych i niektórych krajach Ameryki Łacińskiej.
Skala Kelvina (K)
- Zerowy punkt: 0 K (tzw. zero absolutne) to najniższa możliwa temperatura teoretycznie osiągalna.
- 1 K = 1°C (ta sama „wielkość” stopnia jak w skali Celsjusza).
- Często spotykana w nauce (np. fizyce, chemii, astrofizyce).
Skala Rankine (°R)
- Zerowy punkt: 0°R pokrywa się z zerem absolutnym, czyli 0 K.
- Rozmiar jednego stopnia Rankine odpowiada wielkości stopnia Fahrenheita.
- Wykorzystywana między innymi w niektórych obliczeniach inżynierskich w USA (zwłaszcza w lotnictwie i termodynamice).
Najważniejsze wzory konwersji
Celsjusz ↔ Fahrenheit
- °C → °F
F = C \times \frac{9}{5} + 32
\)
Jeśli mamy temperaturę w stopniach Celsjusza, aby uzyskać Fahrenheita, mnożymy wartość przez 9/5 i do wyniku dodajemy 32.
Przykład:
25°C
\(F = 25 \times \frac{9}{5} + 32 = 25 \times 1{,}8 + 32 = 45 + 32 = 77°F
\)
- °F → °C
C = (F – 32) \times \frac{5}{9}
\)
Aby przeliczyć stopnie Fahrenheita na Celsjusza, odejmujemy 32, a następnie mnożymy wynik przez 5/9.
Przykład:
68°F
\(C = (68 – 32) \times \frac{5}{9} = 36 \times \frac{5}{9} = 20°C
\)
Celsjusz ↔ Kelwin
- °C → K
K = C + 273{,}15
\)
Dodajemy 273,15 do wartości w stopniach Celsjusza, by otrzymać temperaturę w Kelwinach.
Przykład:
25°C
\(K=25+273,15=298,15K
\)
- K → °C
C=K−273,15
\)
Aby uzyskać stopnie Celsjusza z Kelwinów, odejmujemy 273,15.
Przykład:
300 K
C = 300 – 273{,}15 = 26{,}85°C
\)
Fahrenheit ↔ Kelwin
- °F → K
K = (F + 459{,}67) \times \frac{5}{9}
\)
Do temperatury w stopniach Fahrenheita dodajemy 459,67, a następnie mnożymy przez 5/9.
Przykład:
32°F (temperatura zamarzania wody w USA)
K = (32 + 459{,}67) \times \frac{5}{9} = 491{,}67 \times \frac{5}{9} \approx 273{,}15 K
\)
- K → °F
F = K \times \frac{9}{5} – 459{,}67
\)
Mnożymy Kelwiny przez 9/5, a następnie odejmujemy 459,67.
Przykład:
273,15 K (punkt zamarzania wody w Kelwinach)
F = 273{,}15 \times \frac{9}{5} – 459{,}67 = 491{,}67 – 459{,}67 = 32°F
\)
Skala Rankine (°R)
Choć mniej popularna w użytku codziennym, warto wiedzieć, jak dokonać konwersji ze skalą Rankine, zwłaszcza w kontekście termodynamiki.
- Rankine ↔ Fahrenheit
R = F + 459{,}67 \quad\text{i}\quad F = R – 459{,}67
\)
- Rankine ↔ Kelwin
R = K \times \frac{9}{5} \quad\text{i}\quad K = R \times \frac{5}{9}
\)
Obraz jacqueline macou z Pixabay
