Rodzaje podkładek i ich zastosowanie w połączeniach śrubowych
rodzaje podkładek i ich zastosowanie

Rodzaje podkładek i ich zastosowanie w połączeniach śrubowych

Podkładki są kluczowymi elementami w połączeniach śrubowych, pełniącymi funkcję ochronną, stabilizującą i wzmacniającą. Choć często są traktowane jako drobne akcesoria, ich właściwy dobór ma istotne znaczenie dla trwałości i bezpieczeństwa połączeń. W niniejszym artykule przedstawimy rodzaje podkładek stosowanych w połączeniach śrubowych, ich właściwości oraz zastosowanie w różnych warunkach pracy.

Dlaczego stosuje się podkładki w połączeniach śrubowych?

Podkładki pełnią kilka kluczowych funkcji:

  1. Ochrona powierzchni – rozkładają nacisk śruby na większą powierzchnię, zapobiegając uszkodzeniom materiału.
  2. Zapobieganie luzowaniu się połączeń – podkładki sprężyste i antywibracyjne pomagają w utrzymaniu napięcia w połączeniu.
  3. Kompensacja nierówności – wyrównują drobne nierówności powierzchni, zwiększając skuteczność połączenia.
  4. Zwiększenie siły tarcia – podkładki ząbkowane i radełkowane poprawiają stabilność śruby w konstrukcji.
  5. Odporność na korozję i temperaturę – specjalne podkładki uszczelniające chronią połączenia w trudnych warunkach środowiskowych.

Rodzaje podkładek i ich zastosowanie

1. Podkładki płaskie (DIN 125, DIN 9021)

Charakterystyka:

  • Najczęściej stosowane, wykonane ze stali, stali nierdzewnej, miedzi lub tworzyw sztucznych.
  • Dostępne w różnych klasach wytrzymałości i powłokach antykorozyjnych.

Zastosowanie:

  • Rozkład siły nacisku śruby na większą powierzchnię.
  • Ochrona materiału przed uszkodzeniami.
  • Stosowane w konstrukcjach stalowych, budownictwie, motoryzacji.

2. Podkładki sprężyste (wachlarzowe, faliste, sprężynowe) – DIN 127, DIN 6796

Charakterystyka:

  • Wykonane z hartowanej stali sprężynowej, mosiądzu lub stali nierdzewnej.
  • Powierzchnia często ząbkowana, co zwiększa tarcie i redukuje możliwość poluzowania połączenia.

Zastosowanie:

  • Zapobieganie samoczynnemu odkręcaniu się połączeń pod wpływem drgań i wibracji.
  • Stosowane w mechanice precyzyjnej, maszynach przemysłowych i motoryzacji.

3. Podkładki ząbkowane i radełkowane (DIN 6798, DIN 7980)

Charakterystyka:

  • Posiadają specjalne ząbki na powierzchni, które wbijają się w materiał i poprawiają stabilność połączenia.

Zastosowanie:

  • Zabezpieczają połączenie przed poluzowaniem.
  • Popularne w budowie maszyn, konstrukcjach stalowych i urządzeniach elektrycznych.

4. Podkładki uszczelniające (gumowe, metalowo-gumowe, teflonowe)

Charakterystyka:

  • Łączą funkcję mechaniczną z uszczelnieniem.
  • Wykonane z gumy, teflonu lub silikonu, czasem w połączeniu z metalem.

Zastosowanie:

  • Uszczelnianie połączeń w instalacjach wodnych, gazowych i hydraulicznych.
  • Stosowane w motoryzacji oraz przy montażu zbiorników i rur.

5. Podkładki miedziane i aluminiowe

Charakterystyka:

  • Charakteryzują się wysoką odpornością na korozję i działanie temperatury.
  • Często stosowane jako podkładki uszczelniające.

Zastosowanie:

  • Uszczelnianie połączeń w układach olejowych i paliwowych.
  • Stosowane w motoryzacji oraz hydraulice siłowej.

6. Podkładki talerzowe (DIN 6796, Belleville)

Charakterystyka:

  • Mają kształt stożka i działają jak sprężyna, kompensując wydłużenia cieplne śrub.
  • Zapewniają duży nacisk przy niewielkim ugięciu.

Zastosowanie:

  • Stosowane w połączeniach narażonych na obciążenia dynamiczne i wibracje.
  • Znajdują zastosowanie w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym i energetycznym.

7. Podkładki klinowe (DIN 25201 – Nord-Lock)

Charakterystyka:

  • Składają się z dwóch elementów, które blokują się względem siebie po dokręceniu.
  • Wykorzystują efekt klinowania, eliminując ryzyko samoczynnego odkręcenia.

Zastosowanie:

  • Wymagające aplikacje przemysłowe i kolejowe.
  • Zabezpieczenie połączeń w miejscach o wysokich drganiach i obciążeniach dynamicznych.

Porównanie rodzajów podkładek w tabeli

Rodzaj podkładkiZastosowanieZaletyWady
PłaskaOchrona powierzchni, rozkład obciążeńProsta w montażu, szerokie zastosowanieNie zabezpiecza przed odkręcaniem
SprężystaZapobieganie luzowaniu połączeńTania, skuteczna w redukcji luzówMoże deformować się w czasie
ZąbkowanaDodatkowe zabezpieczenie antywibracyjneZwiększa tarcie, poprawia stabilnośćMoże uszkodzić powierzchnię
UszczelniającaInstalacje wodne, gazowe, hydrauliczneZapewnia szczelnośćOgraniczona odporność mechaniczna
MiedzianaPołączenia wysokotemperaturowe, układy paliwoweOdporność na temperaturę i korozjęDroższa niż stalowa
TalerzowaKompensacja wydłużeń cieplnychStabilizuje połączenie pod obciążeniemMoże wymagać precyzyjnego doboru
KlinowaPołączenia narażone na ekstremalne drganiaNajwyższa skuteczność w zabezpieczeniu przed odkręcaniemWysoka cena

Jak dobrać odpowiednią podkładkę?

Dobór podkładki zależy od kilku czynników:

  • Rodzaju połączenia – statyczne, dynamiczne, uszczelniające.
  • Środowiska pracy – warunki atmosferyczne, temperatura, chemikalia.
  • Rodzaju materiałów łączonych – np. aluminium wymaga podkładek zapobiegających korozji kontaktowej.
  • Sił działających na połączenie – wysokie obciążenia wymagają podkładek o dużej odporności mechanicznej.

Obraz Brett Hondow z Pixabay
DIN 125DIN 6796odporność na wibracjepodkładki antykorozyjnepodkładki płaskiepodkładki sprężystepodkładki śrubowepodkładki uszczelniającerodzaje podkładektarcie podkładekzabezpieczenie połączeń śrubowych
Udostępnij:
Rodzaje podkładek i ich zastosowanie w połączeniach śrubowych
Napisane przez
Paweł Wrochna
Co myślisz o tym artykule?
1 reakcja
love
0
like
1
so-so
0
weakly
0
0 komentarzy
Najnowsze komentarze
  • Najnowsze komentarze
  • Najlepsze komentarze
Zaloguj się, aby dodać komentarz.
Prawa zastrzeżone Pi Corp sp. z o.o. copyright 2020-2022