Przewody ochronne (PE, ang. Protective Earth) odgrywają kluczową rolę w ochronie przed zagrożeniami elektrycznymi w instalacjach niskiego napięcia. Zgodnie z normą SEP-E-001, przewody te muszą być starannie dobrane i zainstalowane, aby zapewnić skuteczną ochronę przed porażeniem elektrycznym i innymi zagrożeniami wynikającymi z awarii systemów elektrycznych. W artykule tym omówimy szczegółowe zasady dotyczące stosowania przewodów PE w liniach napowietrznych oraz kablowych niskiego napięcia.
Przewody ochronne w liniach napowietrznych niskiego napięcia
Norma SEP-E-001 dopuszcza stosowanie kilku różnych rodzajów przewodów jako przewodów ochronnych PE w liniach napowietrznych niskiego napięcia. Do najczęściej spotykanych rozwiązań należą:
- Gołe lub izolowane przewody jednożyłowe
Jest to najprostsze rozwiązanie, które znajduje zastosowanie tam, gdzie nie ma wymogu dodatkowej ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi przewodów. Gołe przewody są stosowane w sytuacjach, gdzie środowisko pracy nie stanowi zagrożenia dla ich trwałości, natomiast izolowane przewody oferują lepszą ochronę przed warunkami atmosferycznymi. - Izolowane lub nieizolowane żyły przewodów wielożyłowych
W tym rozwiązaniu przewody ochronne stanowią część złożonych kabli, co zapewnia dodatkową ochronę mechaniczną. Izolowane przewody wielożyłowe są szczególnie korzystne w trudniejszych warunkach środowiskowych. - Stalowe linki nośne w przewodach izolowanych
W liniach napowietrznych stalowe linki nośne mogą pełnić funkcję przewodu ochronnego, pod warunkiem, że są one częścią konstrukcji przewodów izolowanych. Rozwiązanie to jest stosowane głównie tam, gdzie wymagana jest wyższa wytrzymałość mechaniczna przewodów.
Przewody ochronne w liniach kablowych niskiego napięcia
W przypadku linii kablowych niskiego napięcia, przewody PE mogą przybierać różne formy w zależności od rodzaju kabla oraz środowiska pracy. Najczęściej stosowane rozwiązania obejmują:
- Izolowane żyły kabli
Jest to najpopularniejsza forma przewodu ochronnego w instalacjach kablowych. Zapewnia nie tylko ochronę elektryczną, ale również mechaniczną, dzięki zastosowaniu odpowiednich izolacji. - Metalowe powłoki, ekrany lub pancerze kabli
Mogą one pełnić funkcję przewodu ochronnego PE, o ile spełniają określone wymagania normy SEP-E-001. Przede wszystkim, przekrój takich powłok musi być odpowiedni do funkcji przewodu PE, a ciągłość elektryczna oraz wytrzymałość mechaniczna i chemiczna muszą być zachowane. Rozwiązanie to jest szczególnie korzystne w trudnych warunkach, gdzie kabel narażony jest na uszkodzenia mechaniczne lub agresywne substancje chemiczne.
Wymagania dotyczące przewodów PEN i PE
Norma SEP-E-001 określa szczegółowe wymagania dla przewodów PEN, które pełnią podwójną funkcję przewodu neutralnego (N) i ochronnego (PE), oraz dla przewodów PE. Oto najważniejsze zasady, jakie muszą być spełnione:
- Zapewnienie ciągłości połączeń metalicznych
Przewody PEN oraz PE muszą być ciągłe na całej długości instalacji. Ważnym elementem jest dostępność połączeń do kontroli, z wyjątkiem połączeń spawanych lub zamkniętych w obudowach nierozbieralnych. - Zakaz montażu łączników i bezpieczników w przewodach PEN/PE
Aby przewody PEN i PE mogły pełnić swoją funkcję ochronną, nie można wprowadzać do nich żadnych elementów, takich jak łączniki czy bezpieczniki, które mogłyby przerywać ich ciągłość. - Szczególne oznakowanie przewodów PE i PEN
Przewody ochronne muszą być wyraźnie oznakowane, aby łatwo można je było odróżnić od innych przewodów w instalacji. W liniach napowietrznych oznakowanie to nie dotyczy gołych przewodów.
Rozdzielenie przewodu PEN na PE i N
W przypadku rozdzielania przewodu PEN na dwa osobne przewody: PE (ochronny) i N (neutralny), norma SEP-E-001 wymaga, aby po takim rozdzieleniu nie dochodziło do ich ponownego połączenia. Przewód neutralny N nie może być łączony ani z przewodem ochronnym PE, ani z żadnym innym elementem uziemionym, co ma na celu zapobieżenie nieprawidłowym połączeniom w instalacji elektrycznej.
Podsumowanie
Przewody ochronne PE są nieodzownym elementem każdej instalacji elektrycznej niskiego napięcia. Ich poprawny dobór i montaż mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników oraz niezawodności instalacji. Norma SEP-E-001 precyzyjnie określa, jakie rodzaje przewodów można stosować, jakie wymagania muszą spełniać oraz jak powinny być montowane. Właściwe zastosowanie przewodów ochronnych PE i PEN to podstawa skutecznej ochrony przed porażeniem elektrycznym, przepięciami oraz innymi zagrożeniami wynikającymi z awarii instalacji.
