Konstrukcje z drewna klejonego, dzięki swojej lekkości, estetyce i możliwości przekrywania dużych rozpiętości, są szeroko stosowane w budownictwie. Jednak ich niezawodność, a więc zdolność do bezawaryjnego funkcjonowania przez projektowany okres użytkowania, zależy od wielu czynników. Błędy popełnione na różnych etapach procesu budowlanego – od projektu, przez prefabrykację i montaż, aż po eksploatację – mogą prowadzić do awarii lub nawet katastrof budowlanych. W artykule omówimy najczęstsze przyczyny takich sytuacji oraz sposoby ich unikania.
Konstrukcje z drewna klejonego a problemy projektowe
Podstawą niezawodności konstrukcji z drewna klejonego jest dobrze przygotowany projekt. Niestety, błędy projektowe są jedną z głównych przyczyn awarii.
W dokumentacji przetargowej często pojawia się zapis „projekt wykona dostawca”, co uniemożliwia precyzyjne oszacowanie kosztów i skutkuje uproszczonym podejściem do projektowania. Niedostosowanie założeń projektowych do rzeczywistych warunków, takich jak zmienne obciążenia, warunki atmosferyczne czy konieczność odpowiedniego stężenia elementów, może prowadzić do przeciążeń konstrukcji.
Kluczowe jest stosowanie aktualnych norm, takich jak PN-EN 1194, które określają klasyfikację drewna klejonego. Zignorowanie tych wytycznych skutkuje przyjęciem niewłaściwych materiałów lub parametrów wytrzymałościowych. Dodatkowym problemem są zmiany projektowe w trakcie realizacji, które nie zawsze są odpowiednio dokumentowane lub konsultowane z pierwotnym projektantem.
Prefabrykacja elementów z drewna klejonego – jakość wykonania a trwałość konstrukcji
Etap prefabrykacji ma ogromne znaczenie dla jakości i trwałości konstrukcji. W praktyce zdarzają się jednak poważne zaniedbania, takie jak stosowanie tarcicy niespełniającej wymagań normowych, brak certyfikacji materiałów czy niewłaściwe warunki produkcji.
Niewłaściwe składowanie prefabrykowanych elementów, np. na nierównym podłożu lub bez zabezpieczenia przed wilgocią, może prowadzić do ich uszkodzenia jeszcze przed montażem. Ważne jest również stosowanie odpowiednich łączników mechanicznych zgodnych z projektem. Zamienniki niskiej jakości lub brak wymaganych atestów mogą obniżyć nośność połączeń.
Konstrukcje z drewna klejonego podczas montażu – kluczowe wyzwania
Proces montażu to kolejny etap, na którym łatwo o błędy. Niewłaściwe podparcie elementów, brak odpowiedniego stężenia lub nieodpowiednie warunki pogodowe podczas montażu mogą prowadzić do deformacji lub uszkodzeń konstrukcji.
Przykładem może być podnoszenie długich dźwigarów bez zastosowania trawersów, co powoduje nadmierne naprężenia w elementach. Również stosowanie niewłaściwych technik montażowych, takich jak brak kontroli naciągu stężeń wiatrowych, zwiększa ryzyko awarii.
Eksploatacja konstrukcji z drewna klejonego – znaczenie regularnej kontroli
Po zakończeniu budowy kluczowe znaczenie ma odpowiednia eksploatacja obiektu. Zaniedbania użytkowników, takie jak brak regularnych przeglądów, mogą prowadzić do degradacji konstrukcji. W szczególności problematyczne są nieszczelności pokrycia dachowego, które prowadzą do zawilgocenia drewna, a w konsekwencji do jego osłabienia.
W okresach zimowych istotnym zagrożeniem jest zaleganie dużych mas śniegu, szczególnie na dachach o skomplikowanym kształcie. Monitoring stanu konstrukcji i odciążanie dachu w razie potrzeby to podstawowe działania zapobiegawcze, które pozwalają uniknąć przeciążeń i potencjalnych awarii.
Analiza przyczyn awarii konstrukcji z drewna klejonego
Awarie konstrukcji z drewna klejonego są często wynikiem kumulacji błędów na różnych etapach budowy i użytkowania. Typowe przyczyny obejmują:
- zastosowanie niewłaściwych materiałów, np. klejów nieodpowiednich do warunków eksploatacji,
- brak stężeń wiatrowych lub błędy w projektowaniu węzłów podporowych,
- niewłaściwe podcinanie elementów łukowych, co narusza ciągłość lameli,
- zmienne warunki atmosferyczne, które nie zostały uwzględnione w projekcie.
Przykłady takich sytuacji pokazują, że awarie mogą wystąpić nawet przy mniejszych obciążeniach, jeśli występuje nakładanie się kilku błędów jednocześnie.
Przeciwdziałanie awariom konstrukcji z drewna klejonego
Zapobieganie awariom konstrukcji z drewna klejonego wymaga kompleksowego podejścia na każdym etapie realizacji inwestycji. Kluczowe działania obejmują:
- weryfikację projektów przez niezależnych specjalistów,
- stosowanie materiałów zgodnych z normami i posiadanie odpowiednich certyfikatów,
- przestrzeganie zasad właściwego składowania i montażu elementów,
- regularne przeglądy konstrukcji w trakcie eksploatacji.
Dodatkowo ważne jest szkolenie wszystkich uczestników procesu budowlanego, od projektantów po wykonawców, aby unikać błędów wynikających z braku doświadczenia lub wiedzy.
Obraz Engin Akyurt z Pixabay