Dwuteowniki IPE (European I-beam, równoległe półki) to jedne z najczęściej stosowanych kształtowników walcowanych w konstrukcjach stalowych. Zapewniają bardzo korzystny stosunek masy do sztywności w zginaniu względem osi x–x, a dzięki równoległym półkom są wygodne w prefabrykacji i łączeniach śrubowych/spawanych. Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje: zakres wymiarów, parametry geometryczne i wytrzymałościowe, typowe zastosowania oraz praktyczne wskazówki do doboru i projektowania.
Czym są IPE i z jakiej normy korzystać?
Gatunki stali: najczęściej S235, S275, S355 (wg EN 10025-2). Dla obiektów wymagających mniejszej masy stosuje się wyższe gatunki (np. S460).
- Profil: dwuteowy, półki równoległe (brak stożkowości jak w IPN).
- Norma wymiarowa: EN 10365 (zastępuje starsze wydania DIN 1025-5).
- Zakres typowy: IPE 80–600 (wysokość h od 80 do 600 mm; szerokość półki b rośnie proporcjonalnie).
Dwuteowniki IPE – dane katalogowe
*wyszukiwanie ignoruje spacje i wielkość liter
| Symbol | Wymiary | A [cm²] |
G [kg/m] |
Oś x–x | Oś y–y | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| h [mm] |
b [mm] |
tw [mm] |
tf [mm] |
r [mm] |
Ix [cm⁴] |
Wx [cm³] |
ix [cm] |
Iy [cm⁴] |
Wy [cm³] |
iy [cm] |
|||
| IPE 80 | 80 | 46 | 3.8 | 5.2 | 5 | 7.64 | 6.0 | 80.1 | 20.0 | 3.24 | 8.49 | 3.69 | 1.05 |
| IPE 100 | 100 | 55 | 4.1 | 5.7 | 7 | 10.3 | 8.1 | 171 | 34.2 | 4.07 | 15.9 | 5.79 | 1.24 |
| IPE 120 | 120 | 64 | 4.4 | 6.3 | 7 | 13.2 | 10.4 | 318 | 53.0 | 4.90 | 27.7 | 8.65 | 1.45 |
| IPE 140 | 140 | 73 | 4.7 | 6.9 | 7 | 16.4 | 12.9 | 541 | 77.3 | 5.74 | 44.9 | 12.3 | 1.65 |
| IPE 160 | 160 | 82 | 5.0 | 7.4 | 9 | 20.1 | 15.8 | 869 | 109 | 6.58 | 68.3 | 16.7 | 1.84 |
| IPE 180 | 180 | 91 | 5.3 | 8.0 | 9 | 23.9 | 18.8 | 1320 | 146 | 7.42 | 101 | 22.2 | 2.05 |
| IPE 200 | 200 | 100 | 5.6 | 8.5 | 12 | 28.5 | 22.4 | 1940 | 194 | 8.26 | 142 | 28.5 | 2.24 |
| IPE 220 | 220 | 110 | 5.9 | 9.2 | 12 | 33.4 | 26.2 | 2770 | 252 | 9.11 | 205 | 37.3 | 2.48 |
| IPE 240 | 240 | 120 | 6.2 | 9.8 | 15 | 39.1 | 30.7 | 3890 | 324 | 9.97 | 284 | 47.3 | 2.69 |
| IPE 270 | 270 | 135 | 6.6 | 10.2 | 15 | 45.9 | 36.1 | 5790 | 429 | 11.2 | 420 | 62.2 | 3.02 |
| IPE 300 | 300 | 150 | 7.1 | 10.7 | 15 | 53.8 | 42.2 | 8360 | 557 | 12.5 | 604 | 80.5 | 3.35 |
| IPE 330 | 330 | 160 | 7.5 | 11.5 | 18 | 62.6 | 49.1 | 11770 | 713 | 13.7 | 788 | 98.5 | 3.55 |
| IPE 360 | 360 | 170 | 8.0 | 12.7 | 18 | 72.7 | 57.1 | 16270 | 904 | 15.0 | 1040 | 123 | 3.79 |
| IPE 400 | 400 | 180 | 8.6 | 13.5 | 21 | 84.5 | 66.3 | 23130 | 1160 | 16.6 | 1320 | 146 | 3.95 |
| IPE 450 | 450 | 190 | 9.4 | 14.6 | 21 | 98.8 | 77.6 | 33740 | 1500 | 18.5 | 1680 | 176 | 4.12 |
| IPE 500 | 500 | 200 | 10.2 | 16.0 | 21 | 116 | 90.7 | 48200 | 1930 | 20.4 | 2140 | 214 | 4.31 |
| IPE 550 | 550 | 210 | 11.1 | 17.2 | 24 | 134 | 106 | 67120 | 2440 | 22.3 | 2670 | 254 | 4.45 |
| IPE 600 | 600 | 220 | 12.0 | 19.0 | 24 | 156 | 122 | 92080 | 3070 | 24.3 | 3390 | 308 | 4.66 |
*Wartości mają charakter poglądowy. Przed użyciem w obliczeniach należy je zweryfikować wg DIN 1025-5, EN 10365 oraz EN 10034
IPE – oznaczenie symboli
- h [mm] – wysokość dwuteownika (wymiar całkowity profilu)
- b [mm] – szerokość półki
- tw [mm] – grubość środnika
- tf [mm] – grubość półki
- r [mm] – promień zaokrąglenia u nasady półki (promień przejścia półka–środnik)
- A [cm²] – pole powierzchni przekroju poprzecznego
- G [kg/m] – masa jednostkowa (ciężar właściwy na 1 metr długości)
- U [m²/m] – powierzchnia rozwinięta/obwodowa na 1 m długości (potrzebna np. do obliczeń antykorozyjnych/malowania)
Własności względem osi x–x (zginanie w płaszczyźnie środnika):
- Ix [cm⁴] – geometryczny moment bezwładności względem osi x–x
- Wx [cm³] – wskaźnik wytrzymałości na zginanie względem osi x–x
- ix [cm] – promień bezwładności względem osi x–x
Własności względem osi y–y ( zginanie w płaszczyźnie półek):
- Iy [cm⁴] – geometryczny moment bezwładności względem osi y–y
- Wy [cm³] – wskaźnik wytrzymałości na zginanie względem osi y–y
- iy [cm] – promień bezwładności względem osi y–y
Zalety dwuteowników IPE
- Ekonomiczne przenoszenie zginania w kierunku osi x–x (pod belki, rygle, płyty stropowe).
- Łatwe połączenia – równoległe półki ułatwiają dociski, blachy węzłowe, blachy czołowe i siedzenia.
- Dobra dostępność rynkowa w pełnym szeregu wymiarów.
- Niższa masa własna względem HEB przy wielu zastosowaniach belkowych.
Dwuteowniki IPE vs inne dwuteowniki?
- IPN – półki stożkowe; dziś rzadziej wybierane ze względu na trudniejsze łączenia i mniej korzystną charakterystykę; stosowane w modernizacjach lub gdy projekt tego wymaga.
- HEA/HEB – szersze półki i większe Wy, lepsze zachowanie na lokalne dociski i skręcanie; HEB do większych obciążeń, HEA jako kompromis masy i nośności.
- IPE – domyślny wybór dla belek i rygli, zwłaszcza przy ograniczonej masie i standardowych rozpiętościach.
Typowe zastosowania
- Belki i rygle w halach, budynkach biurowych, domach towarowych.
- Nadproża stalowe, belki wsporcze pod prefabrykaty.
- Płatwie i rygle elewacyjne (często w mniejszych rozmiarach IPE).
- Podesty, antresole, pomosty technologiczne, nośne elementy pod torowiska lekkie (dla cięższych – HEB/HEM).
- Wzmocnienia stropów w adaptacjach i przebudowach.
Materiał, dostawa i jakość
- Gatunek stali: S235/S275/S355 (EN 10025-2).
- Długości handlowe: najczęściej 6–12 m; możliwe cięcia na wymiar.
- Certyfikaty: deklaracja właściwości użytkowych, oznaczenie CE, świadectwo 3.1 wg EN 10204 na życzenie.
- Tolerancje: wg EN 10034 (prostoliniowość, skręcenie, odchyłki wymiarowe).
Najczęstsze błędy i jak ich uniknąć
- Dobór „na granicy” pod względem ugięć – w praktyce lepiej zostawić margines, szczególnie przy wykończeniach wrażliwych na rysy/pęknięcia.
- Pomijanie zwichrzenia – np. długie odcinki bez stężeń.
- Niedoszacowanie docisków w węzłach – stosuj żebra, podkładki, blachy węzłowe odpowiedniej grubości.
- Brak koordynacji z instalacjami – otwory w środnikach planuj z wyprzedzeniem i sprawdzaj miejscowe osłabienia.
